Nước phù sa, màu nước… đều được gọi là huyền phù. Huyền phù là tên gọi không quá phổ biến nhưng lại được sử dụng rất nhiều trong cuộc sống. Vậy bạn hiểu huyền phù là gì? Đặc điểm, thành phần của huyền phù là gì? Hay huyền phù khác gì so với nhũ tương? Cùng tìm hiểu các thông tin có trong bài viết dưới đây.
Huyền phù là gì?
Để hiểu rõ huyền phù là gì thì bạn cần biết khái niệm dung dịch là gì? Dung dịch là hỗn hợp đồng nhất giữa một chất tan và dung môi.
Ví dụ: Khi hòa đường với nước lọc thì sẽ thấy đường tan và tạo thành dung dịch nước đường.
Trái ngược hoàn toàn với dung dịch, huyền phù là một hỗn hợp không đồng nhất giữa chất lỏng và chất rắn. Chúng bao gồm có nhiều hạt chất rắn nhỏ, phân tán lơ lửng trong môi trường chất lỏng và không tan trong chất lỏng. Ví dụ: Khi khuấy bột mì, bột sắn dây với nước lọc thì sau một khoảng thời gian sẽ thấy bột mì, bột sắn dây lắng đọng xuống phía dưới.
Nhiều người nhầm lẫn huyền phù và nhũ tương là một nhưng đây là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Nhũ tương là một hệ phân tán của 2 hay nhiều chất lỏng không hòa tan vào nhau được. Trong đó, một chất lỏng tồn tại ở dạng những giọt nhỏ của pha bị phân tán, còn lại thì ở dưới dạng pha liên tục. Ví dụ: hỗn hợp dầu ăn và nước, sữa…
Đặc điểm của huyền phù là gì?
Tính vật lý của huyền phù
- Huyền phù là một hệ thống không đồng nhất, bao gồm 2 giai đoạn chính là: bên trong rắn và bên ngoài được hình thành từ chất lỏng hoặc bởi pha phân tán.
- Pha rắn có chứa các chất tan không tan trong chất lỏng phân tán. Chính vì vậy mà nó vẫn lơ lửng hoặc trôi nổi tự do. Từ quan điểm vật lý và hóa học thì điều này cho thấy rằng chất tan được duy trì cũng như tách khỏi pha lỏng.
- Các hạt tạo nên chất tan thường là chất rắn, có kích thước khá lớn và có thể quan sát được bằng mắt thường. Các hạt chất tan này có kích thước gần bằng hoặc lớn hơn 1 µm. Do đó, sau một khoảng thời gian các chất tan này thường có xu hướng lắng xuống.
- Các huyền phù có thể nối lại một cách dễ dàng và đồng nhất hóa một cách nhanh chóng sau khi thực hiện việc khuấy trộn cơ học. Đây được coi là đặc điểm đặc trưng nhất để nhận biết huyền phù.
- Trong ngành công nghiệp dược phẩm, người ta cần phải thêm chất hoạt động bề mặt hoặc là chất ổn định, chất làm đặc… để giữ cho huyền phù luôn ổn định.
- Hỗn hợp không đồng nhất nói chung hay huyền phù nói riêng có thể dùng các phương pháp vật lý như lọc, tách các thành phần của chúng.
Thời gian bồi lắng
Sau một khoảng thời gian nhất định, chất rắn được hòa tan trong chất lỏng sẽ lắng đọng xuống phía dưới.
Ví dụ: Khi hòa tan bột sắn dây vào nước lọc thì phần nước lọc sẽ có màu trắng ngà. Nếu chúng ta để yên một khoảng thời gian thì phần bột sắn dây này sẽ lắng xuống dưới còn phần trên sẽ là dung dịch nước trong suốt.
Sự ổn định
Sự ổn định cũng chính là yếu tố quyết định đến khả năng chống lại sự thay đổi tính chất của huyền phù theo thời gian. Sự ổn định này phụ thuộc vào một số yếu tố như sau:
- Các huyền phù có thể phục hồi dễ dàng sau khi thực hiện khuấy trộn cơ học.
- Độ nhớt phải cao để có thể kiểm soát được sự phân tán cũng như làm giảm sự lắng đọng của chất tan.
- Kích thước hạt của pha rắn càng lớn thì huyền phù có độ ổn định càng thấp. Ngược lại, kích thước hạt của pha rắn càng nhỏ thì huyền phù có độ ổn định càng lớn.
- Sự kết hợp thêm các chất như: chất hoạt động bề mặt, chất nhũ hóa hay chất chống đông vào huyền phù là rất hữu ích. Nó giúp giảm sự kết tụ, keo tụ của các hạt ở pha bên trong hay các hạt rắn.
- Để đảm bảo sự ổn định của huyền phù thì việc quan trọng nhất là không để chúng bị thay đổi nhiệt đột ngột. Do đó chúng ta cần kiểm soát nhiệt độ của huyền phù liên tục. Cần duy trì mức nhiệt độ trong quá trình chuẩn bị, phân phối, lưu trữ cũng như sử dụng.
Thành phần của huyền phù là gì?
Huyền phù là một hệ 2 pha, bao gồm 2 thành phần: pha hòa tan và pha phân tán, cụ thể như sau:
Giai đoạn hòa tan
Pha hòa tan được hình thành từ các hạt chất rắn có trong huyền phù và chúng sẽ không bị hòa tan trong môi trường của chất lỏng. Khi chất tan càng đông đồng nghĩa với thời điểm lắng của chúng càng ngắn và tuổi thọ càng cao.
Giai đoạn phân tán
Các thành phần của huyền phù sẽ được phân tách thông qua các quá trình vật lý như: bay hơi, lọc, khử màu… Pha phân tán đặc trưng bởi các phân tử nhỏ hơn và hoạt động linh hoạt hơn. Tuy nhiên, khi tăng độ nhớt của chúng thì các chất tan này sẽ có xu hướng kết tụ nhiều hơn.
Chất hoạt động bề mặt
Các huyền phù hoàn toàn có thể chứa các chất hoạt động bề mặt hoặc là những chất phân tán khác. Điều này là để ngăn chặn những hạt của pha rắn lắng xuống. Đặc biệt, những chất ổn định có thể làm tăng độ hòa tan cũng như ngăn chặn sự hư hỏng của các hạt bằng cách thêm vào đó các chất ổn định.
Có thể bạn quan tâm:
Hy vọng rằng những chia sẻ trên đây của chúng tôi sẽ giúp bạn biết huyền phù là gì. Truy cập muahangdambao.com để có thêm nhiều thông tin hữu ích khác.
