Thâm canh và xen canh là hai hình thức nuôi trồng phổ biến và đem lại hiệu quả cao trong nông nghiệp. Hãy cùng tìm hiểu thâm canh là gì, xen cạnh là gì và một số lưu ý khi áp dụng 2 hình thức này trong bài viết sau đây nhé!
Thâm canh là gì?
Thâm canh là phương thức sản xuất nông nghiệp áp dụng khoa học – kỹ thuật tiên tiến, giúp cải tạo đất đai, tăng năng suất thu hoạch.
Hiện nay, nước ta đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa với tỷ trọng ngành nông – lâm – ngư nghiệp có xu hướng giảm dần. Diện tích đất đai ngày càng thu hẹp, nhu cầu nông sản lại càng cao thì kỹ thuật thâm canh chính là giải pháp tối ưu của nền nông nghiệp.
Xen canh là gì?
Xen canh là hình thức canh tác hai hay nhiều loại cây trồng trên cùng một đơn vị diện tích tại cùng một thời điểm hoặc cách thời gian không lâu.
Kỹ thuật này giúp tận dụng tối đa diện tích đất canh tác, chất dinh dưỡng và ánh sáng, đồng thời góp phần tăng thu nhập cho người nông dân. Tùy theo từng thời kỳ sinh trưởng của cây trồng, chúng ta có thể xen canh các loại cây trồng khác.
Ví dụ: Xen canh hoa màu trong giai đoạn công công nghiệp dài ngày đang ở giai đoạn cây con. Ngô vụ đông xen canh rau cải, rau khoai hoặc đậu tương.
Xen canh cũng có tác dụng phòng ngừa các loài côn trùng gây hại trên các loại hoa màu.
Ví dụ: xen canh rau cải với các loại cây gia vị giúp xua đuổi bớt các côn trùng có hại, giảm thiểu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, đem lại hiệu quả trong canh tác hữu cơ.
Bản chất của thâm canh
Bản chất của thâm canh trong nông nghiệp là đầu tư thêm vốn, công nghệ, lao động trên một đơn vị diện tích đất đai để thu được nhiều sản phẩm hơn với chi phí thấp nhất.
Về cơ bản, thâm canh và xen canh đều là các phương thức canh tác đem lại hiệu quả cao trong nông nghiệp. Trong đó, thâm canh tăng cường đầu tư các nguồn lực cho một diện tích đất canh tác để tăng sản lượng. Còn xen canh thì tận dụng diện tích đất, chất dinh dưỡng và ánh sáng còn thừa để tăng sản lượng của các giống cây trồng khác.
Nhà nước khuyến khích phát triển thâm canh với các biện pháp như quy hoạch các vùng kinh tế nông nghiệp trọng điểm, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của từng địa phương, đẩy mạnh phát triển hạ tầng nông thôn.
Vai trò của thâm canh trong trồng trọt
Thâm canh tăng vụ giúp tăng sản lượng thu hoạch trên một diện tích đất canh tác mà không cần tăng diện tích đất, trái ngược hoàn toàn với phương thức quảng canh. Tức là tăng diện tích đất sử dụng, lợi dụng độ phì nhiêu tự nhiên của đất, để tạo ra nhiều sản phẩm hơn.
Nhờ có kỹ thuật thâm canh, con người không cần phải chặt phá rừng, khai hoang, cải tạo các vùng đất chua phèn, sử dụng các loại hóa chất độc hại với môi trường.
Hiện nay, quá trình công nghiệp hóa khiến diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, chưa kể một phần đất đai bị nhiễm phèn, nhiễm mặn. Do đó, thâm canh giúp tối ưu sản lượng, giải quyết được tình trạng thiếu đất canh tác.
Thâm canh giúp tận dụng nhiều nguồn lực sản xuất khác nhau, đặc biệt là thành tựu khoa học – kỹ thuật hiện đại giúp hạn chế sức người và gia tăng năng suất. Kỹ thuật thâm canh cũng được áp dụng trong chăn nuôi và thu được hiệu quả nhất định.
Thâm canh giúp tăng sản lượng nông nghiệp, đáp ứng nhu cầu về nông sản ngày càng tăng của dân số
Lưu ý về một số mô hình thâm canh
Thâm canh hoa màu vụ hè thu
Giai đoạn hè thu thời tiết thường nắng nóng và mưa nhiều, do đó nhà nông cần lưu ý một số vấn đề sau đây khi áp dụng thâm canh hoa màu:
- Chọn giống: nên lựa chọn các giống F1 có hình dạng, phẩm chất tốt, có khả năng chống chịu tốt với điều kiện môi trường và có khả năng cho năng suất cao.
- Vấn đề kỹ thuật: nông dân nên sử dụng màng phủ luống, khung che hoặc lưới để hạn chế ảnh hưởng của thời tiết đối với cây trồng. Nhất là trong giai đoạn cây trồng ra hoa, kết quả, cần đặc biệt chăm sóc để tránh bị thối, hỏng.
- Bón phân, tưới nước, phòng ngừa sâu bệnh phá hoại: thời tiết thay đổi thất thường tạo điều kiện cho sâu bệnh phát triển; mưa nhiều làm trôi phân bón, cây trồng dễ bị úng nước, nên lên luống ngay từ đầu để phòng chống. Trời nắng nóng lại dễ làm cây mất nước, chú ý bổ sung nước và phân bón khi cần, nên sử dụng các loại phân bón sinh học để bảo vệ môi trường và tốt cho nông sản.
Thâm canh cây vụ đông
Yêu cầu về giống, kỹ thuật tương tự như ở vụ hè thu. Đặc biệt ở vụ đông, nông dân cần chú ý bón phân đa, trung, vi lượng cho cây trồng để cung cấp chất dinh dưỡng và tăng khả năng chống chịu sâu bệnh.
Nuôi lươn, tôm siêu thâm canh
Nuôi thâm canh là mô hình thu được nhiều hiệu quả tích cực trong ngành chăn nuôi, đặc biệt là với tôm, lươn. Để nuôi lươn, nuôi tôm thâm canh, nông dân phải thiết kế hệ thống, chọn con giống, thức ăn và các biện pháp phòng bệnh kỹ lưỡng.
Đối với loài lươn vì có tập tính ăn thịt lẫn nhau nên khi nuôi được khoảng hơn 1 tháng thì phải tách ra nuôi riêng theo từng cỡ, tránh hao hụt số lượng.
Đối với tôm nuôi thì phải đảm bảo yếu tố môi trường, xử lý nước thải để phòng chống dịch bệnh ở tôm cũng như đảm bảo không xả thải ra môi trường xung quanh gây ô nhiễm.
Trên đây là tổng hợp thông tin về phương thức nuôi trồng xen canh và thâm canh. Hy vọng qua những chia sẻ trong bài viết đã giúp các bạn nắm được rõ bản chất của phương thức canh tác này và áp dụng thành công trong trồng trọt, chăn nuôi!
