Công nghiệp – một trong những ngành kinh tế đóng vai trò quan trọng đối với mỗi quốc gia. Vậy bạn hiểu ngành công nghiệp là gì? Cách mạng công nghiệp là gì? Các cuộc cách mạng công nghiệp của nhân loại là gì? Mời bạn đọc cùng với chúng tôi tìm hiểu ngay sau đấy nhé!
Công nghiệp là gì?
Công nghiệp được hiểu là một ngành của nền kinh tế, là lĩnh vực sản xuất hàng hóa vật chất mà các sản phẩm được “chế tạo, chế biến, chế tác hay chế phẩm” cho các nhu cầu tiêu dùng hoặc là phục vụ hoạt động kinh doanh tiếp theo cho cuộc sống của loài người trong sinh hoạt.
Công nghiệp bao gồm có nhiều ngành khác nhau, có thể kể đến như:
- Công nghiệp khai thác: Khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên như than, dầu mỏ, khí đốt hay quặng, gỗ…
- Công nghiệp chế biến: Chế biến các sản phẩm đã khai thác được như sản xuất xi măng, sắt thép, phân bón, hóa chất…
- Công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng: Sản xuất ra các sản phẩm phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng của con người như quần áo, giày dép, các đồ điện tử, đồ gia dụng…
- Công nghiệp xây dựng: Xây dựng nên các công trình dân dụng, công nghiệp, giao thông…
Có thể nói, ngành công nghiệp đóng vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế. Nó góp phần tạo ra các sản phẩm, hàng hóa đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng của con người. Từ đó thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế, tạo ra việc làm và thu nhập cho người lao động…
Cách mạng công nghiệp là gì?
Cách mạng công nghiệp (Industrial Revolution) chính là cuộc cách mạng có sự thay đổi cơ bản các điều kiện về kinh tế xã hội, văn hóa và kỹ thuật. Điển hình cho sự thay đổi này đó chính là thay thế lao động thủ công chủ yếu bằng sức lao động của con người sang hình thức lao động của máy móc. Nói cách khác là từ sản xuất thủ công sang nền sản xuất cơ khí, công nghệ cũng như kỹ thuật.
Cách mạng công nghiệp diễn ra lần đầu tiên tại nước Anh và bắt đầu với những phát minh tiên tiến trong ngành dệt may vào những năm 1750 – 1760 của thế kỷ 18. Sau đó nó tiếp tục lan sang các nước như Mỹ, Pháp, Đức… Cuộc cách mạng này kéo dài mãi cho đến giữa thế kỉ 19.
Sự bùng nổ của cách mạng công nghiệp đã giúp đẩy mạnh sản xuất và làm thay đổi cơ bản những điều kiện kinh tế, xã hội, văn hóa cũng như khoa học kỹ thuật của loài người.
Các cuộc cách mạng công nghiệp diễn ra khi nào?
Cách mạng công nghiệp đã mang đến sự thay đổi rất lớn trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa cũng như xã hội. Qua các giai đoạn lịch sử thì nhân loại đã trải qua 4 cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật lớn như sau:
Cuộc cách mạng công nghiệp thứ nhất
Được bắt đầu ở nước Anh vào cuối thế kỷ 18, đầu thế kỷ 19 và mở đầu với sự cơ giới hóa của ngành dệt may. Các nhà máy dệt lúc bấy giờ thường phải đặt gần các sông để có thể lợi dụng được sức nước chảy nên khá bất tiện.
- Năm 1784, James Watt là phụ tá thí nghiệm của 1 trường đại học đã phát minh ra máy hơi nước. Nhờ vào phát minh này mà các nhà máy dệt không cần phải đặt ở gần các sông mới có thể hoạt động, thay vào đó chúng có thể đặt ở bất cứ đâu.
- Năm 1785, linh mục Edmund Cartwright đã cho ra đời máy dệt vải, góp phần tăng năng suất dệt lên tới 40 lần. Đây cũng là một trong những phát minh quan trọng đối với ngành dệt.
- Năm 1784, Henry Cort đã tìm ra được cách luyện được sắt có chất lượng nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu về độ bền của máy móc.
- Năm 1885, Henry Bessemer đã phát minh ra lò cao có khả năng luyện gang lỏng thành thép và khắc phục được các nhược điểm của chiếc máy trước đó.
- Năm 1804: Đây chính là bước tiến của ngành giao thông vận tải với sự ra đời của chiếc đầu máy xe lửa đầu tiên được chạy bằng hơi nước.
- Năm 1807: Robert Fulton đã chế tạo ra tàu thủy chạy bằng hơi nước thay thế cho những mái chèo hoặc những cánh buồm.
Cách mạng công nghiệp lần thứ hai
Được bắt đầu từ cuối thế kỷ 19 cho đến đầu thế kỷ 20. Điểm đáng lưu ý trong nền đại công nghiệp lần thứ hai này chính là dây chuyền sản xuất hàng loạt (áp dụng nguyên lý quản trị của F.W.Taylor) đã được ứng dụng vào thực tiễn năm 1913 và hãng Ford đi tiên phong.
- Trong cuộc cách mạng này thì các nhà khoa học đã có những phát minh về các công cụ sản xuất mới như là: máy tính, máy tự động, hệ thống máy tự động, hệ điều khiển tự động, người máy…
- Đồng thời cũng đã nghiên cứu và tạo ra các vật liệu mới như chất polymer với độ bền và sức chịu nhiệt cao. Nó đã được sử dụng trong đời sống cũng như trong các ngành công nghiệp một cách rộng rãi.
- Bên cạnh đó, những nguồn năng lượng mới phong phú cũng đã được tìm ra như năng lượng mặt trời, năng lượng nguyên tử, năng lượng gió… để thay thế cho nguồn năng lượng cũ.
- Ở giai đoạn này thì cũng đã có những tiến bộ trong giao thông vận tải hay thông tin liên lạc. Đó chính là sự xuất hiện của máy bay siêu âm khổng lồ và tàu hỏa tốc độ.
- Trong lĩnh vực chinh phục vũ trụ thì đã có những thành tựu đi vào lịch sử như phóng thành công vệ tinh nhân tạo đầu tiên, bay vào vũ trụ hay con người đặt chân lên mặt trăng.
- Cuộc cách mạng xanh trong nông nghiệp thì đã khắc phục được nạn đói, thiếu lương thực đối với những tiến bộ trong cơ khí hóa, thủy lợi hóa, lai tạo giống hay chống sâu bệnh…
Cách mạng công nghiệp lần thứ ba
Cuộc cách mạng này được diễn ra vào những năm 1970 với sự ra đời của sản xuất tự động. Dựa vào máy tính, các thiết bị điện tử, Internet mà đã tạo nên một thế giới kết nối.
- Cuộc cách mạng công nghiệp này đã chứng kiến hàng loạt các tiến bộ về hạ tầng điện tử, máy tính cũng như số hoa. Nguyên nhân là bởi nó được xúc tác bởi sự phát triển của các chất bán dẫn, của siêu máy tính (những năm 60 thế kỉ 20), máy tính cá nhân (những năm 70, 80) cũng như Internet (những năm 90).
- Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 3 đã hoàn thiện các thành tựu công nghệ cao như là máy bay, điện thoại, Internet, máy tính vệ tinh…
Cuộc cách mạng công nghệ lần thứ tư
Xuất hiện từ năm 2013 với từ khóa đó là “công nghiệp 4.0” từ một báo cáo của chính phủ Đức nói đến chiến lược công nghệ cao, điện toán hóa ngành sản xuất không cần đến sự tham gia của con người.
- Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 chính là cuộc cách mạng số, thông qua các công nghệ hiện đại, ví dụ như: Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI) hay thực tế ảo (VR). Ngoài ra còn có các nền tảng mạng xã hội, điện toán đám mây, phân tích các dữ liệu lớn (SMAC)… nhằm chuyển hóa thế giới thực trở thành thế giới số.
- Cuộc cách mạng này cũng đã tác động mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực. Với sự xuất hiện của robot trí tuệ nhân tạo đã mang lại nhiều ứng dụng thiết thực trong đời sống, xã hội.
- Công nghệ AI giúp cho người máy làm thông minh hơn, có khả năng ghi nhớ cũng như học hỏi vô hạn…
Một số khái niệm liên quan đến “công nghiệp”
Quyền sở hữu công nghiệp là gì?
Quyền sở hữu công nghiệp được hiểu đó là quyền của tổ chức hay cá nhân đối với các sáng chế, kiểu dáng công nghiệp hoặc thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý, các bí mật kinh doanh… do bản thân sáng tạo ra hoặc là sở hữu và quyền chống cạnh tranh không lành mạnh.
Tiền chất công nghiệp là gì?
Tiền chất công nghiệp chính là các hóa chất được sử dụng để làm nguyên liệu, dung môi hay các chất xúc tiến trong sản xuất, nghiên cứu khoa học, phân tích hoặc kiểm nghiệm… Đồng thời nó còn là các hóa chất không thể thiếu trong các quá trình điều chế, sản xuất chất ma túy, được quy định trong danh mục mà Chính phủ ban hành.
Tác phong công nghiệp là gì?
Tác phong hiểu đơn giản là cách thức, phong cách công tác, sinh hoạt có tính ổn định và có nét riêng của con người hay tổ chức, có ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng và hiệu quả hoạt động của họ. Nó chính là biểu hiện của thái độ và lối ứng xử của con người, được gắn liền với phạm trù đạo đức. Tác phong công nghiệp chính là phong cách, lối làm việc cũng như sinh hoạt phù hợp với thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Kiểu dáng công nghiệp là gì?
Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm hoặc là bộ phận để lắp ráp thành sản phẩm phức hợp. Nó được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc là sự kết hợp những yếu tố này và được nhìn thấy được trong quá trình khai thác công dụng của sản phẩm hoặc sản phẩm phức hợp.
Quản lý công nghiệp là gì?
Quản lý công nghiệp là ngành học tổng hợp nhiều kiến thức nền tảng cũng như chuyên sâu về quản trị kinh tế và kỹ thuật công nghệ. Nói một cách khác thì đây là ngành học đào tạo các kiến thức cùng các kỹ năng cần thiết có liên quan đến hoạt động doanh nghiệp, sản xuất và tiếp thị.
Sản phẩm công nghiệp là gì?
Sản phẩm công nghiệp chính là những sản phẩm vật chất và dịch vụ được tạo ra từ các hoạt động sản xuất công nghiệp của doanh nghiệp (bao gồm cả nguyên vật liệu của chính doanh nghiệp hoặc của khách hàng mang đến để gia công lắp ráp), kết thúc phần chế biến cuối cùng tại các doanh nghiệp và cũng đã làm xong các thủ tục nhập kho trước 24 giờ ngày cuối cùng của kỳ báo cáo.
Có thể bạn quan tâm:
Gia công là gì? Phân biệt gia công và sản xuất khác nhau như thế nào?
Hiệu suất là gì? Công thức tính hiệu suất trong vật lý và hóa học
Trên đây là những thông tin liên quan đến công nghiệp là gì và cách mạng công nghiệp là gì. Có thể nói các cuộc cách mạng công nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc thay đổi các điều kiện kinh tế, xã hội trên toàn thế giới; góp phần thúc đẩy những chuyển biến mạnh mẽ của ngành kinh tế.
