Thuật ngữ là một kiến thức quan trọng trong chương trình Ngữ Văn 9. Vậy bạn hiểu thuật ngữ là gì? Đặc điểm của thuật ngữ là gì? Hay cách sử dụng thuật ngữ như thế nào cho đúng? Mời bạn đọc cùng với chúng tôi tìm hiểu chi tiết về khái niệm này.
Thuật ngữ là gì?
Thuật ngữ tiếng Anh là “Terminology”. Thuật ngữ được dùng để biểu thị một khái niệm về công nghệ, khoa học và được sử dụng chủ yếu tại các văn bản khoa học và công nghệ.
Ví dụ: “Số thực bao gồm tập hợp các số vô tỉ với tập hợp số hữu tỉ”. Như vậy thì “số thực” chính là thuật ngữ của môn Toán học.
Đặc điểm của thuật ngữ là gì?
Chỉ biểu thị một khái niệm duy nhất: Mỗi một thuật ngữ thì chỉ biểu thị một khái niệm duy nhất. Ngược lại, mỗi khái niệm thì sẽ có một thuật ngữ biểu thị.
Không có tính chất hình tượng: Thuật ngữ hoàn toàn không có tính hình tượng mà nội dung được thuật ngữ biểu thị chính là sự giải nghĩa nên cung cấp kiến thức cho người học.
Không mang tính biểu cảm: Thuật ngữ chỉ được sử dụng để đưa ra những nội dung định nghĩa, giải nghĩa, giải thích chứ trong đó hoàn toàn không có tính chất biểu lộ cảm xúc.
Thuật ngữ còn mang tính toàn cầu: Nghĩa là không thay đổi theo các cách riêng ở các ngôn ngữ riêng.
Các trường hợp sử dụng thuật ngữ
- Thuật ngữ thường được sử dụng chủ yếu trong các lĩnh vực khoa học và công nghệ. Nếu như sử dụng trong văn bản bên ngoài lĩnh vực thì khi dùng một thuật ngữ có thể gây sự nhầm lẫn (bởi vì có nghĩa khác ở các lĩnh vực khác nhau). Do đó cần phải chú thích, ít nhất là cũng cần lưu ý bằng cách in nghiêng hoặc là đặt chúng vào dấu ngoặc kép.
- Thuật ngữ không được sử dụng để biểu hiện những sắc thái xúc cảm hay gây ra những mâu thuẫn về giới tính, sắc tộc, tôn giáo, giai cấp, địa vị, chính trị, tuổi tác…
- Khác so với từ ngữ văn chương, việc công nhận thuật ngữ cần phải được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và ban hành.
Một số câu hỏi liên quan đến thuật ngữ
Đặt tên thuật ngữ như thế nào?
Có 3 cách để đặt tên cho thuật ngữ, đó là kế thừa, vay mượn và tạo mới. Cụ thể như sau:
- Kế thừa: Dùng các từ đã có sẵn trong từ điển, sau đó dùng cách định nghĩa lại sao cho phù hợp đối với lĩnh vực muốn đưa thuật ngữ đó vào.
- Vay mượn: Khi thuật ngữ đã được dùng phổ biến, không gây ra bất kỳ hiểu lầm nào thì nó sẽ được giữ nguyên. Tuy nhiên, khi mượn ngôn từ của nước khác thì sẽ có thêm phiên âm cho thuật ngữ đó.
- Tạo mới: Dùng từ ngữ hoàn toàn có âm hoặc chữ mới, cũng có thể là có cả âm và chữ đều mới.
Làm cách nào để xây dựng thuật ngữ?
Các thuật ngữ đều có những quy tắc riêng nhằm đảm bảo sự chính xác, duy nhất trong các ngành nghề khoa học, công nghệ. Do đó, việc xây dựng thuật ngữ cần phải đảm bảo:
- Tính chính xác
Mỗi thuật ngữ chỉ diễn đạt một khái niệm duy nhất nên cần phải thật rõ ràng. Cần phải tránh tối đa trường hợp mập mờ, dễ gây nhầm lẫn. Khi xây dựng hệ thống thuật ngữ cần phải đảm bảo giảm thiểu được tình trạng nhiều nghĩa và đồng âm.
- Tính hệ thống
Mỗi thuật ngữ đều có quan hệ chặt chẽ với những thuật ngữ khác trong cùng hệ thống. Vậy nên nó phải tạo nên một mạng lưới vô cùng vững chắc và rõ ràng. Tính hệ thống còn được thể hiện ở chỗ người trong chuyên ngành khi nói đến thuật ngữ đó thì phải xác định được cụ thể đối tượng đang nhắc tới.
- Tính dân tộc và tính quốc tế
– Thuật ngữ vẫn nằm trong kho tàng từ ngữ của quốc gia nên nó mang tính dân tộc. Thuật ngữ của nước nào thì phải mang đầy đủ tính chất của ngôn ngữ nước đó. Từ đặc trưng phát âm, cấu tạo từ… đều phải phù hợp với tiếng nói của dân tộc.
– Thuật ngữ là các khái niệm khoa học và nó thuộc về tài sản chung của cả nhân loại. Vì vậy, mỗi thuật ngữ dù ở bất cứ ngôn ngữ nào thì cũng có giá trị quốc tế như nhau. Đó chính là tính quốc tế của thuật ngữ. Và những ngôn ngữ cùng khu vực thì thường có hệ thống thuật ngữ tương đồng nhau về cấu tạo.
Tính dân tộc và tính quốc tế của thuật ngữ có mối quan hệ rất chặt chẽ với nhau. Tính quốc tế sẽ đóng vai trò định hình cho thuật ngữ bởi nội dung biểu đạt rất quan trọng. Còn tính dân tộc sẽ là điều kiện tiên quyết để thuật ngữ có thể tồn tại và phổ biến trong ngôn ngữ đó. Nói cách khác, tính dân tộc giúp cho thuật ngữ trở nên thân thuộc, dễ đọc và dễ nhớ hơn với người bản xứ.
Có thể bạn quan tâm:
Tân ngữ là gì? Tìm hiểu tân ngữ trong tiếng anh
Từ loại là gì? Dấu hiệu nhân biết, cách xác định và ví dụ cụ thể
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi liên quan đến thuật ngữ lớp 9, hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm thuật ngữ là gì và biết cách sử dụng đúng nhất. Nếu có bất kỳ đóng góp nào cho bài viết, quý bạn đọc hãy comment phía dưới chúng tôi sẽ tổng hợp và gửi đến bạn trong thời gian ngắn nhất.
