Thị phần là yếu tố đóng vai trò quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp kinh doanh. Việc xác định đúng thị phần sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định mua – bán và ngược lại. Tuy nhiên không phải ai cũng thực sự hiểu rõ thị phần là gì? Vai trò của thị phần là gì? Cách tính, cách gia tăng thị phần? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về “thị phần” ngay sau đây nhé!
Thị phần là gì? Cho ví dụ
Thị phần (market share) là thuật ngữ được sử dụng để chỉ phần trăm tiêu thụ sản phẩm và dịch vụ mà một doanh nghiệp đang chiếm lĩnh trên thị trường so với các đối thủ cạnh tranh cùng ngành. Thị phần của một doanh nghiệp sẽ luôn tỷ lệ thuận với mức doanh thu mà họ có được. Một doanh nghiệp nếu có thị phần càng cao thì cũng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp đó đang sở hữu cho mình một lợi thế cạnh tranh lớn trên thị trường.
Hiểu theo cách khác thì thị phần thể hiện một cách rõ ràng thông qua các sản phẩm và dịch vụ tiêu thụ của doanh nghiệp so với tổng số lượng sản phẩm được tiêu thụ trên toàn thị trường.
Ví dụ: Coca cola chính là thương hiệu đồ uống không cồn giá trị nhất thế giới vào năm 2021 với giá trị thương hiệu đạt hơn 33 tỷ USD, chiếm đến 44,9% thị phần và dẫn đầu thị trường nước ngọt có ga tại Hoa Kỳ. Tiếp theo đó chính là PepsiCo với 25,9% và Keurig Dr. Pepper với 21,1%.
Vai trò của thị phần là gì?
Hiện nay, thị phần đóng vai trò hết sức quan trọng đối với doanh nghiệp. Nó giúp đánh giá hiệu quả cạnh tranh cũng như vị thế của doanh nghiệp trong ngành công nghiệp. Cụ thể về vai trò của thị phần như sau:
- Thể hiện tốc độ phát triển
Thị phần chính là một yếu tố quan trọng giúp đánh giá tốc độ phát triển của một doanh nghiệp trên thị trường. Nếu như một doanh nghiệp đang tăng thị phần thì điều này đồng nghĩa với việc nó đang chiếm được nhiều khách hàng hơn so với các đối thủ của mình, đồng thời thì khả năng cung cấp sản phẩm hay dịch vụ cũng tốt hơn.
Ngược lại, nếu như thị phần của doanh nghiệp giảm thì đây có thể là dấu hiệu cho thấy rằng doanh nghiệp đang gặp khó khăn về mặt cạnh tranh hoặc là chưa có chiến lược phát triển kinh doanh hiệu quả.
- Đánh giá khả năng cạnh tranh
Thị phần còn thể hiện tỷ lệ tiêu thụ sản phẩm hoặc là dịch vụ của một doanh nghiệp trên tổng thị trường. Nó đánh giá được doanh nghiệp đang chiếm lĩnh thị phần là bao nhiêu so với các đối thủ cạnh tranh trong cùng một ngành.
Nếu như doanh nghiệp chiếm lĩnh một thị phần cao thì điều đó cho thấy doanh nghiệp đang có lợi thế cạnh tranh hơn so với các đối thủ khác. Tuy nhiên, nếu như doanh nghiệp chỉ chiếm lĩnh một thị phần thấp thì cần phải xem xét cũng như cải thiện khả năng cạnh tranh của mình trên thị trường.
- Xác định tài nguyên, nhân lực và tạo động lực phát triển
Thông qua việc đo lường cũng như theo dõi thị phần thì doanh nghiệp có thể biết được quy mô hay tiềm năng của thị trường mình đang hoạt động. Từ đó, doanh nghiệp có thể xác định được số lượng loại tài nguyên, nhân lực cần thiết để có thể phục vụ tốt cho mục tiêu chiếm lĩnh thị phần và phát triển trên thị trường đó.
Ngoài ra, việc có thị phần lớn hơn so với đối thủ cạnh tranh cũng sẽ giúp doanh nghiệp tăng động lực phát triển, tăng khả năng đầu tư cũng như mở rộng sản xuất, tìm kiếm thêm cho mình những cơ hội mới trên thị trường, thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư. Còn nếu như doanh nghiệp có thị phần thấp hơn so với các đối thủ cạnh tranh thì đây sẽ là động lực để doanh nghiệp nỗ lực phát triển, cải thiện các sản phẩm, dịch vụ và quản lý kinh doanh để có thể cạnh tranh mạnh mẽ hơn.
- Đưa ra các quyết định có tính chiến lược
Thị phần giúp cho doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan về tình hình cạnh tranh trên thị trường. Dựa trên thông tin đó, doanh nghiệp có thể đưa ra được các quyết định chiến lược sao cho phù hợp như: mở rộng sản xuất, tìm kiếm thị trường mới, phát triển sản phẩm hay dịch vụ mới, cải thiện chất lượng của sản phẩm hay dịch vụ, tăng cường việc quảng bá hay tiếp cận khách hàng, cắt giảm chi phí, hợp tác với các đối tác chiến lược hoặc đầu tư nghiên cứu và phát triển…
Các quyết định này sẽ giúp cho doanh nghiệp tăng khả năng cạnh tranh, tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh cũng như đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách tốt nhất. Đồng thời, nó còn giúp doanh nghiệp tạo ra được giá trị cho cả khách hàng và chủ sở hữu, giữ vững và mở rộng thị phần trên thị trường, đảm bảo được sự phát triển bền vững cho doanh nghiệp.
Cách tính thị phần của doanh nghiệp
Có thể nói công việc tính toán thị phần tương đối đơn giản và nó áp dụng cho bất kỳ ngành nghề nào. Theo đó bạn có thể áp dụng theo ma trận Boston hoặc là công thức để xác định. Cụ thể như sau:
Ma trận Boston (ma trận BCG)
Muốn xác định được thị phần tăng trưởng chính xác thì doanh nghiệp có thể sử dụng ma trận BCG. Đây là một phương pháp đánh giá cơ hội tăng trưởng hiệu quả nên được rất nhiều doanh nghiệp lựa chọn sử dụng.
Theo đó, ma trận Boston được chia ra thành 4 ô bao gồm có: ô dấu hỏi, ô ngôi sao, ô bò sữa và ô con chó. Những ô này được chia trên trục tọa độ, trục hoành và trục tung tương ứng với sự tăng trưởng doanh số và thị phần. Kết quả là khi dùng ma trận xong thì sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra được quyết định là có nên tiếp tục đầu tư hay là ngừng phát triển sản phẩm đó. Cụ thể như sau:
- Ô dấu hỏi
Ô này chính là những sản phẩm mới đưa ra trên thị trường nên có tiềm năng lớn cùng khả năng tăng trưởng mạnh mẽ. Khi đó, doanh nghiệp nên đẩy mạnh chiến lược marketing và quảng bá để gia tăng sự nhận diện thương hiệu. Từ đó giúp nhóm sản phẩm tiếp cận thị trường an toàn và phát triển hiệu quả. Ngoài tiềm năng thì nhóm sản phẩm mới này cũng tiềm ẩn rủi ro nên doanh nghiệp cần phải theo sát để đưa ra quyết định phát triển hay rút lui hiệu quả.
- Ô ngôi sao
Ngôi sao biểu thị cho những sản phẩm, dịch vụ có mức tăng trưởng tốt và chiếm nhiều thị phần. Vì vậy mà doanh nghiệp nên tập trung nhiều nguồn lực khác nhau nhằm đẩy mạnh nhóm sản phẩm này sao cho cho càng chiếm được nhiều thị phần càng tốt. Đồng thời, nên theo dõi hiệu số doanh thu, chi phí và xác định lợi nhuận thực tế mà nhóm ngôi sao này mang lại.
- Ô bò sữa
Sản phẩm nhóm bò sữa này có mức tăng trưởng chậm và rất khó gia tăng thêm thị phần nhưng lợi nhuận mang lại vẫn khả quan. Hiểu đơn giản thì nó đã đạt đỉnh doanh thu, còn xét theo vòng đời sản phẩm thì sẽ thuộc giai đoạn bão hòa. Vì vậy tốt nhất là doanh nghiệp hãy bổ sung thêm nguồn lực để duy trì cũng như là bảo vệ tốt thị phần sản phẩm ở nhóm bò sữa.
- Ô con chó
Sản phẩm trong ô con chó là những sản phẩm có thị phần nhỏ hay ngành đang tuột dốc. Đây là thị trường không tiềm năng hay nói cách khác là rơi vào suy thoái với lợi nhuận kém. Hơn nữa, doanh nghiệp còn đang sử dụng nguồn tiền kiếm được từ 3 ô còn lại để có thể duy trì các sản phẩm thuộc ô con chó.
Thực tế, không có bất kỳ một doanh nghiệp nào muốn sản phẩm của mình rơi vào ô này cả. Trường hợp mà sản phẩm ô bò sữa mà có nguy cơ rơi vào trong ô con chó thì doanh nghiệp cần phải đưa ra chiến lược nhằm đưa sản phẩm đó trở lại với ô bò sữa hay là lên ô ngôi sao. Nếu như tệ hại hơn thì nên xem xét để rút khỏi thị trường và tập trung nguồn lực cho các sản phẩm tốt hơn.
Công thức xác định thị phần
Có 2 loại thị phần mà các doanh nghiệp cần phải xác định đó là: thị phần tuyệt đối và thị phần tương đối. Cụ thể công thức để tính 2 loại thị phần này như sau:
Thị phần tuyệt đối
Thị phần tuyệt đối hiểu đơn giản là số lượng sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp được tiêu thụ so với tổng số lượng sản phẩm, dịch vụ được tiêu thụ trên toàn thị trường. Để xác định được thị phần tuyệt đối, doanh nghiệp có thể áp dụng 1 trong 2 công thức như sau:
Cách 1:
Thị phần doanh nghiệp = Tổng lượng sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / Tổng sản phẩm thị trường tiêu thụ
Cách 2:
Thị phần doanh nghiệp = Tổng doanh số bán hàng doanh nghiệp / Tổng doanh số bán hàng trên thị trường
Ví dụ: Trên thị trường Việt Nam có tổng 400.000 chiếc xe ô tô được bán ra vào năm 2023, trong đó công ty A bán ra 4000 chiếc xe ô tô. Như vậy thì thị phần của công ty A = 4000/400.000 = 10%
Do đó, công ty A đang chiếm 10% thị phần xe ô tô trên thị trường Việt Nam.
Thị phần tương đối
Thị phần tương đối chính là chỉ số đo lường thị phần của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh trên thị trường. Để xác định được thị phần tương đối thì doanh nghiệp có thể áp dụng 1 trong 2 công thức như sau:
Cách 1:
Thị phần tương đối = Tổng doanh số doanh nghiệp đang sở hữu / Tổng doanh số đối thủ cạnh tranh sở hữu trên thị trường
Cách 2:
Thị phần tương đối = Tổng sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / Tổng sản phẩm bán ra của đối thủ cạnh tranh ở trên thị trường
Lưu ý: Việc tính toán được lượng thị phần tương đối sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng xác định được lợi thế cạnh tranh của mình so với đối thủ cạnh tranh. Cụ thể như sau:
- Nếu như thị phần tương đối của doanh nghiệp đang lớn hơn 1 thì điều này có nghĩa là doanh nghiệp đang có lợi thế cạnh tranh cao hơn so với đối thủ.
- Nếu như thị phần tương đối của doanh nghiệp mà nhỏ hơn 1 thì tức là lợi thế cạnh tranh này đang thuộc về đối thủ.
- Nếu như thị phần tương đối của doanh nghiệp bằng 1 thì có nghĩa là lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp ngang bằng với đối thủ.
Cách gia tăng thị phần là gì?
Để gia tăng thị phần đối với doanh nghiệp thì bạn có thể áp dụng một số chiến lược và hoạt động quan trọng cần được thực hiện như sau:
- Tập trung vào chất lượng sản phẩm và dịch vụ: Doanh nghiệp cần phải chú trọng trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ của mình để cạnh tranh được với các đối thủ cùng ngành.
- Xây dựng thương hiệu: Đây cũng là cách giúp doanh nghiệp tạo được sự tin tưởng và sự uy tín với khách hàng, giúp tăng thị phần cho doanh nghiệp.
- Đầu tư vào nghiên cứu cũng như phát triển sản phẩm: Điều này sẽ giúp cho doanh nghiệp đa dạng hóa các sản phẩm. Từ đó tăng tính đột phá và cải thiện thị phần.
- Thực hiện chiến lược giá cạnh tranh: Cạnh tranh về giá cả cũng được coi là một trong những yếu tố quan trọng giúp cho doanh nghiệp tăng thị phần. Tuy nhiên, giá cả không thể quá thấp để tránh ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm cũng như lợi nhuận của doanh nghiệp.
- Mở rộng kênh phân phối: Doanh nghiệp còn có thể mở rộng kênh phân phối của mình để tiếp cận được nhiều khách hàng hơn, đặc biệt là ở trên các nền tảng trực tuyến.
- Thực hiện chiến lược tiếp thị hiệu quả: Để tăng thị phần thì doanh nghiệp cần phải thực hiện các chiến lược tiếp thị hiệu quả như: quảng cáo, khuyến mãi hay tri ân khách hàng…
- Tạo được mối quan hệ tốt với khách hàng: Tạo mối quan hệ tốt, đáp ứng các nhu cầu của khách hàng chính là cách tốt nhất để tăng thị phần và đem lại lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Có thể bạn quan tâm:
Tiếp thị là gì? Quy trình và chiến lược tiếp thị như thế nào?
Trên đây là những thông tin có liên quan đến thị phần là gì. Việc xác định thị phần sẽ giúp doanh nghiệp có thêm căn cứ để xác định rõ ưu thế của mình trên thị trường. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn tích lũy được thêm những thông tin hay và bổ ích.
