Hiện nay nhiều cuộc tấn công mạng xảy ra nhằm vào kho thông tin và hệ thống máy tính. Một trong những loại phần mềm độc hại nguy hiểm có tên là phần mềm tống tiền ransomware. Vậy ransomware là gì, cách khắc phục khi bị nhiễm ransomware như thế nào? Cùng tìm hiểu về ransomware qua bài viết sau nhé.
Tìm hiểu khái niệm phần mềm ransomware là gì?
Ransomware là một loại phần mềm độc hại ngăn chặn hoặc hạn chế người dùng truy cập hệ thống của họ, bằng cách khóa màn hình của hệ thống hoặc khóa tệp của người dùng cho đến khi trả tiền chuộc.
Hiện nay có nhiều ransomware hiện đại hơn, được phân loại chung là crypto ransomware, mã hóa một số loại tệp nhất định trên hệ thống bị nhiễm và buộc người dùng trả tiền chuộc thông qua một số phương thức thanh toán nhất định để lấy khóa giải mã.
Cách thức hoạt động của ransomware như thế nào?
Bước 1: Ransomware lây nhiễm trên máy tính
Ransomware, giống như bất kỳ phần mềm độc hại nào, có thể truy cập vào hệ thống của tổ chức theo một số cách khác nhau.
Một trong số đó là email lừa đảo. Email độc hại có thể chứa liên kết đến trang web lưu trữ tệp tải xuống độc hại hoặc tệp đính kèm có tích hợp chức năng tải xuống. Nếu người nhận email bị lừa đảo, thì phần mềm tống tiền sẽ được tải xuống và cài đặt trên máy tính của họ.
Bước 2. Mã hóa dữ liệu
Sau khi ransomware có quyền truy cập vào một hệ thống, nó sẽ bắt đầu mã hóa các tệp của hệ thống. Vì chức năng mã hóa được tích hợp trong hệ điều hành nên ransomware chỉ cần truy cập tệp, mã hóa chúng bằng khóa và thay thế bản gốc bằng phiên bản được mã hóa.
Một số biến thể ransomware cũng sẽ xóa các bản sao lưu và ẩn của tệp để khiến việc khôi phục dữ liệu trở nên khó khăn hơn.
Bước 3. Yêu cầu tiền chuộc
Khi quá trình mã hóa tệp hoàn tất, phần mềm tống tiền sẽ thực hiện yêu cầu đòi tiền chuộc. Các biến thể ransomware khác nhau sẽ đòi tiền chuộc theo nhiều cách. Đôi khi hình nền của máy tính được thay đổi thành ghi chú đòi tiền chuộc hoặc các tệp văn bản tài liệu chứa ghi chú đòi tiền chuộc.
Thông thường, những ghi chú này yêu cầu một lượng tiền điện tử nhất định để đổi lấy quyền truy cập vào các tệp của nạn nhân. Sau khi nhận tiền chuộc, kẻ điều hành ransomware sẽ cung cấp một bản sao của khóa riêng được sử dụng để mở khóa.
Thông tin này có thể được nhập vào một chương trình giải mã cũng do kẻ điều hành cung cấp. Người dùng sử dụng nó để đảo ngược quá trình mã hóa và khôi phục quyền truy cập vào các tệp của mình.
Cách giảm thiểu tác hại của Ransomware
Nhiều cuộc tấn công ransomware chỉ được phát hiện sau khi quá trình mã hóa dữ liệu hoàn tất và thông báo đòi tiền chuộc đã được hiển thị trên màn hình của máy tính bị nhiễm. Tại thời điểm này, các tệp bị mã hóa có khả năng không thể khôi phục được. Khi đó bạn nên thực hiện theo các bước sau để tránh tổn thất quá lớn:
- Cách ly máy: Một số biến thể ransomware sẽ cố gắng lây lan sang các ổ đĩa được kết nối và các máy khác. Hạn chế sự lây lan của phần mềm độc hại bằng cách xóa quyền truy cập vào các thiết bị liên quan.
- Để máy tính bật: Mã hóa tệp có thể khiến máy tính không ổn định và tắt nguồn máy tính có thể dẫn đến việc mất toàn bộ dữ liệu. Hãy giữ máy tính của bạn bật để tối đa hóa khả năng phục hồi dữ liệu sau này.
- Tạo bản sao lưu: Bạn có thể giải mã các tệp cho một số biến thể ransomware mà không phải trả tiền chuộc. Tuy nhiên hãy tạo một bản sao của các tệp được mã hóa trên các thiết bị di động để đề phòng trường hợp giải mã không thành công sẽ làm hỏng các tệp.
- Kiểm tra bộ giải mã: Bạn có thể thử tải và sử dụng các phần mềm giải mã khác nhau để mở khóa dữ liệu.
- Nhờ đến chuyên gia phần mềm máy tính: Máy tính đôi khi lưu trữ các bản sao dự phòng của các tệp lưu trữ. Do đó bạn có thể nhờ đến các chuyên gia để thử khôi phục các bản sao này nếu chúng chưa bị xóa bởi phần mềm độc hại.
Cách phòng tránh nhiễm phần mềm ransomware
- Sao lưu toàn bộ dữ liệu quan trọng trong máy tính của bạn. Hãy sao lưu các dữ liệu quan trọng của bạn và bảo mật đúng cách. Cách tốt nhất là bạn nên lưu trữ ngoại tuyến để kẻ tấn công không thể truy cập hoặc xóa chúng.
- Máy tính phải được cài đặt phần mềm diệt virus chính hãng, luôn theo dõi cập nhật dữ liệu virus mới nhất, chủ động bảo vệ dữ liệu.
- Đảm bảo hệ điều hành và phần mềm đang sử dụng luôn được cập nhật thường xuyên.
- Cảnh giác với việc sử dụng thư điện tử trên máy chủ và máy tính.
- Luôn có ít nhất một lớp tường lửa trên máy chủ và chỉ mở các cổng cần thiết để hoạt động.
- Đặt mật khẩu truy cập phức tạp với ít nhất 8 ký tự, bao gồm ký tự thường, ký tự in hoa, số và ký tự đặc biệt.
Bài viết đã giới thiệu về phần mềm độc hại ransomware là gì và cách xử lý khi hệ thống máy tính của bạn gặp phải ransomware. Mong rằng sau khi đọc xong bài viết, bạn sẽ có nhiều kiến thức hơn về phần mềm này.
