Hình cắt, mặt cắt – thành phần quan trọng giúp chúng ta nhận thấy rõ kết cấu bên trong của vật thể. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ hình cắt, mặt cắt là gì? Ký hiệu, phân loại và ứng dụng của hình cắt và mặt cắt là gì? Cùng tìm hiểu chi tiết trong nội dung bài viết dưới đây.
Hình cắt là gì?
Khái niệm hình cắt
Đối với những vật thể mà có nhiều chi tiết phức tạp bên trong, nếu như chỉ dùng hình chiếu thì chúng ta khó có thể thể hiện được toàn bộ vật thể đó. Để khắc phục điều này thì hình cắt đã ra đời.
Giả sử người ta sử dụng mặt cắt tưởng tượng cắt vật thể ra làm hai phần rồi lấy đi phần ở giữa người quan sát và mặt cắt. Tiếp đến chiếu phần còn lại lên mặt phẳng hình chiếu song song với mặt phẳng cắt thì nó được gọi là hình cắt.
Hiểu theo một cách đơn giản hơn thì hình cắt chính là hình biểu diễn phần còn lại của vật thể sau khi tưởng tượng cắt bỏ đi phần ở giữa mặt phẳng cắt và người quan sát.
Ký hiệu hình cắt
Theo như tiêu chuẩn TCVN 5-78 quy định về ký hiệu hình cắt như sau:
- Vị trí các mặt cắt trong hình cắt sẽ được biểu thị bằng nét cắt và nét cắt thì được vẽ bằng nét liền đậm. Các nét cắt sẽ đặt tại chỗ giới hạn của các mặt phẳng cắt, bao gồm: chỗ đầu, chỗ cuối và chỗ chuyển tiếp của các mặt phẳng cắt. Đặc biệt, các nét cắt không được cắt đường bao của hình biểu diễn.
- Nét cắt đầu và nét cuối sẽ được biểu thị bằng mũi tên chỉ hướng nhìn. Mũi tên vẽ phải vuông góc với nét cắt và đầu mũi tên phải chạm vào khoảng giữa nét cắt. Bên cạnh mũi tên sẽ có ký hiệu chữ A tương ứng với ký hiệu trên hình cắt.
- Phần phía bên trên của hình cắt cũng sẽ ghi cặp chữ ký hiệu tương ứng với những ký hiệu ghi ở nét cắt. Giữa cặp chữ ký hiệu sẽ có dấu nối và dấu gạch ngang bằng nét liền đậm.
Phân loại hình cắt
Các loại hình cắt sẽ được phân loại theo cấu tạo của vật thể, cụ thể như sau:
- Hình cắt toàn bộ
Hình cắt toàn bộ được sử dụng để biểu diễn hình dạng bên trong của vật thể. Nó sử dụng một mặt phẳng cắt để chia vật thể ra thành hai phần.
- Hình cắt một nửa (bán phần)
Hình cắt một nửa biểu diễn một nửa hình cắt ghép với một nửa hình chiếu và được ngăn cách với nhau bằng nét chấm mảnh. Nó thường được ứng dụng để biểu diễn những vật thể mà có tính chất đối xứng.
Lưu ý: Các nét đứt ở nửa hình chiếu đã được thể hiện trên nửa hình cắt nên chúng ta không cần vẽ.
- Hình cắt cục bộ (riêng phần)
Đây là hình biểu diễn một phần vật thể dưới dạng hình cắt và nó được ngăn cách với phần còn lại của vật thể bằng các nét gạch chấm mảnh.
Lưu ý: Phần đường giới hạn của hình cắt thì sẽ được vẽ bằng các nét lượn sóng.
Mặt cắt là gì?
Khái niệm mặt cắt
Mặt cắt hiểu đơn giản là hình biểu diễn nhận được trên mặt phẳng cắt mà khi ta tưởng tượng dùng mặt phẳng cắt này để cắt vật thể. Lưu ý là phần mặt được chọn thì phải vuông góc với chiều dài của vật thể bị cắt.
Hình biểu diễn mặt cắt được sử dụng để thể hiện hình dạng và cấu tạo phần tử bị cắt mà trên các hình chiếu khó hoặc là không thể thể hiện được.
Ký hiệu mặt cắt
Các ghi chú trên mặt cắt cũng giống như là cách ghi chú trên hình cắt. Tức là cần có các nét cắt để xác định vị trí mặt phẳng cắt, mũi tên chỉ hướng nhìn cũng như chữ ký hiệu mặt cắt.
- Mọi trường hợp của mặt cắt đều sẽ có ghi chú, trừ trường hợp mặt cắt đó là một hình đối xứng và trục đối xứng của nó đặt trùng với vết mặt phẳng cắt hay trùng với đường kéo dài của mặt phẳng cắt. Trường hợp mặt cắt tại chỗ cắt rời thì cũng sẽ ghi chú như trên.
- Trường hợp mặt cắt chập hoặc là cắt rời không có trục đối xứng trùng với vết mặt phẳng cắt hay đường kéo dài của mặt phẳng cắt thì bạn chỉ cần vẽ nét cắt , mũi tên chỉ hướng nhìn mà không cần phải ghi ký hiệu bằng chữ
- Mặt cắt được đặt đúng với chiều mũi tên và cho phép đặt mặt cắt ở các vị trí bất kỳ trên bản vẽ. Nếu như mặt cắt đã được xoay, thì trên chữ kí hiệu có mũi tên cong cũng giống như hình cắt đã được xoay.
- Đối với một số mặt cắt của vật thể có hình dạng giống nhau, nhưng lại khác nhau về vị trí cùng với góc độ cắt thì mặt cắt đó sẽ có cùng chữ kí hiệu.
- Nếu như mặt phẳng cắt đi qua trục của lỗ tròn xoay hoặc phần lõm tròn xoay thì đường bao của lỗ hoặc là lõm đó sẽ được vẽ đầy đủ trên mặt cắt.
- Trong trường hợp đặc biệt cho phép dùng mặt cắt cong để cắt thì khi đó mặt cắt được vẽ theo dạng hình trải và có ghi dấu trải.
Phân loại mặt cắt
Mặt cắt thường được dùng để biểu diễn tiết diện vuông góc của vật thể. Nó được sử dụng trong trường hợp vật thể có nhiều phần lỗ, rãnh. Mặt cắt được ra chia thành 2 loại như sau:
- Mặt cắt chập
Mặt cắt chập được vẽ ngay trên hình chiếu tương ứng, đường bao của mặt cắt sẽ được vẽ bằng những nét liền mảnh. Nó thường được sử dụng để biểu diễn các vật thể có hình dạng đơn giản.
- Mặt cắt rời
Mặt cắt rời sẽ được vẽ bên ngoài hình chiếu tương ứng, đường bảo của mặt cắt sẽ được vẽ bằng nét liền đậm. Hình biểu diễn của nó được vẽ gần hình chiếu và sẽ liên hệ với hình chiếu bằng các nét gạch chấm mảnh.
Ứng dụng của hình cắt và mặt cắt
Mặt cắt và hình cắt đều là những yếu tố đặc biệt quan trọng trong thiết kế cũng như xây dựng. Nó thể hiện những chi tiết, kết cấu bên trong của ngôi nhà, các thiết bị hay thiết kế trong phòng. Từ đó hỗ trợ cho người dùng trong quá trình thi công nhà cửa diễn ra nhanh chóng, hiệu quả và tiết kiệm thời gian hơn.
Bên cạnh đó thì hình cắt còn giúp cho mọi người có thể biết được cách lắp ráp, vận hành của những vật dụng, thiết bị trong nhà, công trình, công xưởng…
Có thể bạn quan tâm:
Ngành thiết kế đồ họa là gì? Thi khối nào? Học trường nào thì tốt?
Trên đây là những thông tin liên quan đến mặt cắt là gì, hình cắt là gì? Hình cắt và mặt cắt chính là hai phần không thể thiếu trong các bản vẽ xây dựng. Nó giúp cho quá trình thiết kế cũng như thi công trở nên dễ dàng và chính xác hơn. Để biết thêm các thông tin thú vị khác, đừng quên theo dõi các bài viết mới nhất của chúng mình nhé!
