Câu trần thuật là một trong những kiểu câu cơ bản của tiếng Việt, xuất hiện thường xuyên trong giao tiếp. Tuy nhiên, câu trần thuật là gì thì không phải ai cũng hiểu rõ. Mời bạn đọc dõi theo bài viết sau đây của chúng tôi để có đáp án cụ thể.
Khái niệm về câu trần thuật là gì? Cho ví dụ
Trước hết, trần thuật được hiểu là tường thuật lại một sự việc, sự kiện đã được diễn ra. Do đó, câu trần thuật là dạng câu được sử dụng với mục đích kể lại, miêu tả, thông báo, nhận định về những sự vật, hiện tượng trạng thái hoặc tính chất của sự vật, hiện tượng, đối tượng nào đó.
Về cơ bản, câu trần thuật thường được sử dụng với mục đích là để kể nên còn có tên gọi khác là câu kể. Trong giao tiếp, câu trần thuật được nói với tông giọng bình thường hoặc có thể xen vào một số từ ngữ biểu cảm.
Ví dụ:
- Câu kể (thuật lại một tình huống): Sáng nay Minh lại đi làm muộn.
- Câu tả: Hôm nay trời nhiều mây đen.
- Câu nhận định: Đây là ngôi biệt thự của nhà ông Long. Nó được xây dựng theo phong cách kiến trúc kiểu châu Âu, mang vẻ đẹp cổ điển và sang trọng.
Câu trần thuật có những đặc điểm nổi bật nào?
Đặc điểm chức năng
- Câu trần thuật là dạng câu cơ bản nhất trong tiếng Việt, được sử dụng phổ biến, thông dụng trong ngôn ngữ nói cũng như ngôn ngữ viết.
- Câu trần thuật thường được mở đầu bằng chữ cái in hoa và kết thúc bằng dấu chấm. Trong một số trường hợp đặc biệt, người viết kết thúc câu bằng dấu chấm than nhằm nhấn mạnh sắc thái biểu cảm hoặc dấu chấm lửng để có thể nhấn mạnh sự suy ngẫm.
- Chức năng chính của câu trần thuật là để kể lại, thông báo, đưa ra nhận định, miêu tả. Ngoài ra nó còn có thể dùng để yêu cầu, đề nghị hay bộc lộ tình cảm nhưng cần tránh nhầm lẫn với những kiểu câu khác vì đây không phải chức năng chính của câu trần thuật.
Đặc điểm hình thức
Các câu trần thuật thường rất ngắn, đơn giản, chính xác và sử dụng ngôn từ dễ hiểu nhằm tạo ra sự rõ ràng, chân thật và tiếp cận được với nội dung trong văn bản. Các đặc điểm hình thức của câu trần thuật bao gồm:
- Câu trần thuật thường sử dụng từ ngữ thông dụng, đơn giản và trực quan để miêu tả sự việc, tình huống, nhân vật và địa điểm.
- Câu trần thuật thường dùng các từ ngữ chỉ thời gian và địa điểm nhằm tạo ra sự rõ ràng và chân thật trong miêu tả.
- Câu trần thuật thường sử dụng các động từ bình thường để tạo ra sự trực quan và dễ hiểu trong miêu tả.
- Câu trần thuật không sử dụng các thành ngữ, tục ngữ, ca dao để tránh gây nhầm lẫn cho độc giả.
- Câu trần thuật không sử dụng câu bị động để tạo nên sự rõ ràng và chân thật trong miêu tả.
Câu trần thuật được phân loại ra sao?
Câu trần thuật được chia thành hai loại chính đó là:
Câu trần thuật ghép
Câu trần thuật ghép là loại câu có từ hai mệnh đề độc lập trở nên. Các mệnh đề thường được kết nối với nhau bằng một từ kết hợp và thường yêu cầu có dấu phẩy. Chúng ta cũng có thể kết nối các mệnh đề độc lập này bằng dấu chấm phẩy.
Câu trần thuật đơn
Câu trần thuật đơn là câu trần thuật chỉ có một mệnh đề độc lập do một cụm chủ ngữ và vị ngữ tạo nên. Dựa vào mặt cấu trúc thì câu trần thuật đơn được chia thành câu trần thuật đơn có từ “là” và câu trần thuật đơn không chứa từ “là”.
Câu trần thuật đơn có chứa từ “là” là loại câu do một cụm chủ vị tạo nên, được dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc sự vật hay để nêu lên một ý kiến. Câu trần thuật đơn không có từ “là” sẽ có vị ngữ do động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ tạo nên.
Chức năng cơ bản của câu trần thuật là gì?
Như đã nói ở phần đặc điểm, câu trần thuật thường được dùng khi muốn kể, tả, nhận định một sự việc, câu chuyện nào đó đã từng xảy ra hoặc giới thiệu về một sự vật, sự việc nào đó. Từ đó giúp người đọc, người nghe có thể hình dung được sự vật, sự việc được nói đến.
Bên cạnh đó, câu trần thuật còn được dùng để đưa ra yêu cầu, ra lệnh, đồng thời bày tỏ thái độ, tình cảm nhưng không thông dụng.
Tác dụng nghệ thuật của câu trần thuật là gì?
- Làm tăng tính thực tế cho văn bản.
- Hỗ trợ truyền tải thông tin một cách đơn giản và trực tiếp nhất.
- Góp phần xây dựng hình ảnh, tưởng tượng và cảm nhận cho độc giả.
- Giúp tạo nên sự mạch lạc, chặt chẽ và dễ đọc trong văn bản.
- Giúp đọc giả dễ dàng tiếp cận được nội dung của văn bản mà không cần phải suy nghĩ quá nhiều về ngữ pháp, từ vựng phức tạp.
- Tạo nên sự kết nối và liên kết giữa các ý tưởng, sự kiện diễn ra trong văn bản.
Lưu ý cần nhớ khi đặt câu trần thuật
Để đặt được câu trần thuật, bạn cần lưu ý một số nguyên tắc sau đây:
- Sử dụng các từ, cụm từ hay những câu văn đơn giản và dễ hiểu.
- Sử dụng các từ miêu tả, có hình tượng cụ thể, số liệu, thời gian, địa điểm, động tác, cảm xúc để miêu tả về sự việc, tình huống, nhân vật.
- Sử dụng những động từ mạnh và chính xác để tạo ra sự trực tiếp và rõ ràng trong sự miêu tả.
- Dùng các từ nối để kết nối các ý tưởng, sự kiện trong văn bản lại với nhau.
- Sử dụng các câu hỏi, gián tiếp và trực tiếp nhằm truyền tải thông tin một cách đầy đủ và chính xác nhất.
- Cần tập trung vào sự tường thuật, miêu tả sự việc, tình huống một cách trực quan và dễ hiểu nhất.
- Sử dụng những từ ngữ thích hợp với thể loại văn bản cũng như đối tượng độc giả.
Ví dụ:
- Ngày hôm ấy, dù trời nắng chang chang nhưng các em học sinh đều vui vẻ cùng nhau đi học. (Miêu tả sự việc và tình huống đã diễn ra).
- Cô ấy vừa mở cửa sổ, ánh nắng chói chang từ bên ngoài phòng đã kéo vào. (Miêu tả địa điểm và thời gian diễn ra sự việc).
- Con mèo đen rất thích lên ghế sofa và nằm ngủ nướng cả ngày. (Miêu tả nhân vật và động tác diễn ra).
Có thể bạn quan tâm:
Câu kể là gì? Đặt câu với “ai là gì”, “ai làm gì” và “ai thế nào”
Hy vọng, những kiến thức mà muahangdambao.com vừa tổng hợp trong bài viết trên đã giúp bạn đọc hiểu rõ câu trần thuật là gì để từ đó biết cách vận dụng khi làm bài tập và giao tiếp hàng ngày.
