Khả năng tư duy hỗ trợ rất nhiều cho các hoạt động và kỹ năng của trẻ. Vậy nên việc phát triển tư duy cho trẻ là điều rất quan trọng và cần thiết. Vậy thực chất tư duy là gì? Cách phát triển khả năng tư duy cho trẻ? Hãy cùng với muahangdambao.com khám phá ngay sau đây nhé!
Tư duy là gì? Ví dụ
Tùy thuộc vào từng góc độ, lĩnh vực mà định nghĩa về tư duy sẽ có sự khác nhau. Có thể kể đến như:
- Dưới góc độ sinh lý học, tư duy chính là một hoạt động của hệ thần kinh, có tác dụng là tạo ra các liên kết giữa các phần tử để ghi nhớ, chọn lọc cũng như kích thích chúng hoạt động nhằm cung cấp sự nhận thức về thế giới xung quanh. Tư duy có khả năng định hướng hành vi và giúp cho chúng ta thích nghi được với môi trường sống.
- Dưới góc độ tâm lý học, tư duy là một quá trình nhận thức cũng như phản ánh các thuộc tính bản chất, mối quan hệ hoặc liên hệ bên trong của các sự vật, sự việc hay hiện tượng trong hiện thực khách quan mà trước đó chúng ta vẫn chưa hề biết.
Theo cách hiểu chung, tư duy chính là một phạm trù triết học, nó chỉ những hoạt động của tinh thần, mang đến những cảm giác sửa đổi của con người, đồng thời nó cải tạo thế giới thông qua các hoạt động vật chất. Nhờ có tuy duy mà con người có thể nhận thức đúng đắn về sự vật, hiện tượng để từ đó có thể ứng xử một cách tích cực với chúng.
Ví dụ: Khi phân tích một bài thơ thì bạn có thể tách nó ra thành các thành phần như ngôn ngữ, hình ảnh, giai điệu hoặc ý nghĩa. Bằng cách phân tích các yếu tố này thì bạn có thể hiểu rõ hơn về cách bài thơ được xây dựng cũng như tác động của chúng.
Các loại hình tư duy là gì?
- Tư duy tri giác
Đây chính là hình thức tư duy cơ bản nhất, được xuất phát từ trải nghiệm cũng như cảm giác của con người. Tư duy tri giác còn được gọi là tư duy cụ thể bởi vì dựa trên các đối tượng, sự kiện hay tình huống thực tế.
- Tư duy khái niệm
Tư duy khái niệm là một loại hình tư duy trừu tượng, nó sử dụng các khái niệm, đối tượng hay ngôn ngữ khái quát để diễn đạt và hiểu về các sự vật, sự việc hoặc quan hệ giữa chúng một cách nhanh chóng, hiệu quả.
So với tư duy tri giác thì tư duy khái niệm có ưu điểm đó là giúp tiết kiệm thời gian, công sức trong việc giải quyết vấn đề hay hiểu biết hiện thực. Từ đó giúp con người có khả năng đưa ra được những quyết định đúng đắn và chính xác hơn.
- Tư duy phản chiếu
Tư duy phản chiếu là loại tư duy nhằm giải quyết các vấn đề phức tạp bằng cách tổ chức lại kinh nghiệm và loại bỏ đi các trở ngại. Nó đòi hỏi một tiếp cận nhận thức sâu sắc và sắp xếp các dữ kiện theo một trật tự logic để tìm ra giải pháp phù hợp.
- Tư duy phản biện
Tư duy phản biện là loại hình tư duy nhằm đánh giá và đưa ra được những nhận xét hoặc phê bình về một ý tưởng, quan điểm hay lập luận nào đó. Nó tập trung chủ yếu vào việc suy luận, chứng minh tính hợp lý của một quan điểm và tìm kiếm ra những điểm yếu, điểm mâu thuẫn trong lập luận đó.
Tư duy phản biện còn giúp cho chúng ta tránh được sự thiên vị, tiếp cận được các vấn đề với tư cách của một người phân tích và đánh giá. Từ đó có thể đưa ra quyết định hoặc lập luận dựa trên sự minh bạch cùng với tính khách quan của dữ liệu.
- Tư duy sáng tạo
Tư duy sáng tạo chính là khả năng đưa ra những ý tưởng mới, khác biệt hoặc độc đáo thông qua việc kết hợp, tạo ra hay tái cấu trúc lại các thông tin, kinh nghiệm có sẵn. Loại tư duy này thường khuyến khích việc tìm kiếm giải pháp mới cho các vấn đề phức tạp và có tính thách thức.
- Tư duy phi hướng
Tư duy phi hướng là loại tư duy trừu tượng, nó không dựa trên kinh nghiệm trực tiếp mà lại dựa trên các khái niệm và lý thuyết. Tư duy phi hướng tập trung chủ yếu vào việc phát triển các lý thuyết, nguyên tắc hay hệ thống các quy tắc để giải thích, dự đoán cũng như kiểm soát thực tế.
Cách phát triển kỹ năng tư duy cho trẻ
- Tạo thói quen đọc sách
Đọc sách là một thói quen mang lại rất nhiều lợi ích cho các bé, đặc biệt là trong việc phát triển tư duy toàn diện. Có thể kể đến như việc tăng khả năng nghe hiểu, sử dụng ngôn ngữ, khả năng tưởng tượng, trau dồi thêm các kiến thức mới… Vậy nên các bậc phụ huynh hãy sớm hình thành nên thói quen đọc sách cho con em mình nhé.
- Trò chơi phát triển tư duy
Các trò chơi phát triển trí tuệ sẽ giúp con vừa học vừa chơi, vô cùng có ích trong việc phát triển tư duy cho bé. Do đó ba mẹ có thể lựa chọn các trò chơi như tìm đồ vật, tìm điểm khác biệt, đếm số, ghép hình hay xếp lâu đài… để chơi cùng với con mình.
- Tạo thói quen hỏi đáp
Giáo viên và cha mẹ có thể tạo ra môi trường để trẻ rèn luyện tư duy phản biện. Thay vì cung cấp cho trẻ đầy đủ các thông tin về vấn đề thì các câu hỏi sẽ giúp trẻ có cơ hội cải thiện tư duy phản biện. Từ đó, trẻ có thể tiếp thu được rất nhiều thông tin mới. Đây được coi là cách để bé chủ động tiếp thu kiến thức về mọi thứ xung quanh.
- Các hoạt động nghệ thuật
Những hoạt động có liên quan đến nghệ thuật cũng góp phần quan trọng trong việc phát triển tư duy cho trẻ. Các hoạt động như: vẽ tranh, cắt dán giấy, tô màu, nặn đất sét… sẽ giúp tạo ra một môi trường để kích thích khả năng sáng tạo cho trẻ.
- Làm bài tập tư duy logic
Những bài tập tư duy logic cũng được khuyến khích sử dụng để phát triển khả năng tư duy của trẻ. Đặc biệt, ba mẹ có thể lồng ghép vào các trò chơi để trẻ vừa chơi vừa học. Ngoài ra thì ba mẹ cũng có thể cho trẻ tham gia vào các lớp học toán tư duy như toán tư duy A+ từ sớm để có thể phát triển tư duy cho trẻ.
- Tham gia hoạt động ngoài trời
Đừng ngại cho con ra ngoài và tham gia vào các hoạt động vui chơi bên ngoài. Các hoạt động ngoài trời phù hợp không chỉ giúp cho con giải trí, mà nó còn giúp con phát triển toàn diện từ thể chất bên ngoài cho đến khả năng rèn luyện tư duy bên trong.
- Rèn kỹ năng đánh giá
Tương tự như việc đặt câu hỏi mở thì các bậc phụ huynh có thể nhờ con đánh giá, nhận xét hoặc là nêu suy nghĩ về sự vật, hiện tượng nào đó. Khi đó thì con sẽ phải tự suy nghĩ, đánh giá để nêu ra được ý kiến của mình, góp phần kích thích khả năng tư duy cho trẻ.
- Giáo dục tư duy sớm
Các trường mầm non hiện nay rất chú trọng vào việc phát triển tư duy cho trẻ từ sớm, đặc biệt là với các trường mầm non song ngữ và quốc tế. Sự kích thích tư duy theo độ tuổi cùng với các hoạt động phù hợp sẽ mang lại rất nhiều lợi ích trong việc tạo thói quen tư duy tốt cho trẻ sau này. Vì thế ba mẹ cần tìm hiểu thật kỹ để chọn trường học phù hợp cho con.
Một số khái niệm liên quan đến “tư duy”
Đánh giá tư duy là gì?
Đánh giá tư duy hay Kiểm tra tư duy là một kỳ thi tuyển sinh đại học tại Việt Nam, được bắt đầu tổ chức từ năm 2020 bởi Đại học Bách khoa Hà Nội. Bài thi có mục đích chính là để đánh giá khả năng của học sinh về tư duy toán học, giải quyết vấn đề và tư duy đọc hiểu. Từ đó giúp bạn có thể học tập tốt nhất tại môi trường đại học, đặc biệt là với các ngành nghề về khoa học công nghệ, kinh tế, kỹ thuật, công nghiệp, nông nghiệp, tài chính, ngân hàng và y dược.
Bản đồ tư duy là gì?
Bản đồ tư duy hay Sơ đồ tư duy là một công cụ giúp ghi chú thông tin, diễn giải các ý tưởng một cách thông minh, trực quan thông qua việc sử dụng từ ngữ ngắn gọn cùng với các hình ảnh bắt mắt. Từ đây, người xem có thể dễ dàng tiếp cận và ghi nhớ nội dung truyền tải một cách nhanh chóng.
Chánh tư duy là gì?
Chánh tư duy hiểu đơn giản là việc suy nghĩ, giải quyết đúng đắn các vấn đề xảy ra và buông bỏ các tư tưởng có tính tiêu cực như sân hận, tàn nhẫn… và thay thế bằng tư tưởng thiện lương như từ bi, thương yêu… Các tư tưởng thiện giúp cho chúng ta có thể tiến bước trên con đường có được sự bình an và hạnh phúc dài lâu.
>>> Tư duy phản biện là gì? 10 tiêu chuẩn cần có của tư duy phản biện
Hiểu rõ tư duy là gì và tầm quan trọng của tư duy có thể giúp cho cha mẹ sẵn sàng hơn trong việc đầu tư phát triển tư duy cho con cái. Để biết thêm các thông tin thú vị khác, hãy theo dõi các bài viết mới nhất của chúng mình nhé!
