Phép thế là một dạng liên kết câu đặc biệt, được sử dụng rất nhiều trong tiếng Việt. Cùng chúng tôi tìm hiểu về khái niệm phép thế là gì, tác dụng, phân loại trong bài viết ngay dưới đây.
Định nghĩa phép thế là gì? Cho ví dụ cụ thể
Phép thế là thay những từ ngữ nhất định bằng những từ ngữ có ý nghĩa tương tự; chỉ sự vật ban đầu, còn gọi là có tính chất đồng chiếu nhằm tạo ra tính liên kết giữa các phần văn bản chứa chúng.
Ví dụ:
- Cô Bích là cô hàng xóm của tôi. Nhà cô ấy có một vườn rau rất tươi tốt.
=> Phép thế: Câu này dùng đại từ “cô ấy” để thay thế cho “cô Bích” ở đầu câu với mục đích tránh lặp từ ngữ.
- Nghe chuyện Phù Đổng Thiên Vương, tôi đã tưởng tượng đến một trang nam nhi với sức vóc vạm vỡ… Tráng sĩ ấy gặp lúc quốc gia đang lâm nguy đã xông pha ra trận. Tuy thế người trai làng Phù Đổng ấy chẳng mong nhận bổng lộc gì.
=> Đoạn văn trên đã sử dụng nhiều từ thay thế cho Phù Đổng Thiên Vương. Các từ thay thế cho Phù Đổng Thiên Vương đó là: Trang nam nhi, tráng sĩ, người trai làng Phù Đổng.
Phép thế có tác dụng quan trọng như thế nào?
Phép thế hiện được sử dụng rộng rãi trong văn chương cũng như trong văn nói hàng ngày của chúng ta. Chúng có các tác dụng nổi bật như sau:
- Cung cấp thêm thông tin phụ, làm cho nội dung văn bản trở nên phong phú hơn.
- Tránh việc lặp từ đơn điệu, lặp đi lặp lại một từ nhiều lần trong câu gây khó chịu cho người đọc.
- Bên cạnh đó, phép thế không chỉ có tác dụng tránh lặp đơn điệu mà nó còn có tác dụng tu từ nếu chọn được những từ ngữ thích hợp cho từng tình huống sử dụng.
- Tạo nên sự đa dạng, phong phú, có khả năng duy trì chủ đề nhờ việc lặp từ ngữ và thay thế đại từ.
Có những loại phép thế nào?
Phép thế đại từ
Phép thế này sử dụng các đại từ để thay thế cho một từ, một câu hay một ý bao gồm nhiều câu,… có tác dụng tạo ra tính liên kết giữa các phần trong văn bản. Các đại từ có thể là đại từ phiếm chỉ, đại từ nhân xưng hoặc là những đại từ chỉ định. Phép thế đại giúp liên kết các đoạn văn trong văn bản được mạch lạc hơn mà không bị lặp từ.
Ví dụ 1: Lịch sử Việt Nam có rất nhiều các vị anh hùng bất khuất. Họ đã để lại cho đời sau những chiến thắng bất hủ và hơn hết là sự độc lập tự do.
=> Đại từ “họ” được dùng để thay thế cho cụm danh từ “các vị anh hùng”, điều này không làm ảnh hưởng đến nghĩa của câu.
Phép thế từ đồng nghĩa
Phương thức này liên kết câu bằng cách dùng các từ liên kết ở đầu câu thứ hai, những từ ngữ liên kết này sẽ đồng nghĩa với các từ ở câu thứ nhất. Từ dùng để liên kết sẽ là những từ đồng nghĩa.
Phép thế từ đồng nghĩa sẽ giúp liên kết câu chặt chẽ hơn, tránh lặp lại từ nhiều lần, tạo nên nhiều thông tin đồng thời mang đến sự đa dạng, phong phú cho đoạn văn.
Ví dụ: Một chiếc váy màu hồng nếu chị sinh con gái. Chiếc mũ đen này nếu như chị đẻ con trai.
=> Câu này có hai từ sinh và đẻ nghĩa giống nhau.
Trong phép thế từ đồng nghĩa, ta còn có thể phân loại thành ba dạng như sau:
- Thế từ đồng nghĩa từ điển: Là phép thế mà cả yếu tố liên kết đều là những từ đồng nghĩa có tác dụng tránh lặp từ đơn điệu, đồng thời giúp diễn đạt những sắc thái, ý nghĩa khác nhau.
- Từ đồng nghĩa phủ định: Phép thế này là một trong hai yếu tố liên kết quan trọng, là cụm từ được cấu tạo bởi từ trái nghĩa của yếu tố kia cộng với từ phủ định.
- Từ đồng nghĩa miêu tả: Đây là phép thế không ổn định nhất, nó có ít nhất một trong hai yếu tố liên kết là cụm từ dùng để miêu tả thuộc tính điển hình nào đó đại diện cho đối tượng nó biểu thị.
Có thể bạn quan tâm:
Trên đây là bài viết của trang muahangdambao.com về nội dung phép thế là gì, tác dụng, phân loại của phép thế cùng những ví dụ minh họa trực quan. Hy vọng bài viết đã có ích với tất cả bạn đọc.
