Thực tế thì các sự vật, hiện tượng xung quanh chúng ta luôn vận động và phát triển không ngừng. Hiểu được sự phát triển là gì trong triết học sẽ giúp ích rất nhiều trong đời sống xã hội và phát triển kinh tế. Trong bài viết này hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu các thông tin có liên quan đến phát triển nhé!
Phát triển là gì? Cho ví dụ
Khái niệm
Trong lịch sử phát triển của triết học thì có 2 phương pháp nhận thức đối lập nhau, đó là phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình. Vậy nên khái niệm phát triển theo 2 trường phái này cũng có quan điểm khác nhau, cụ thể như sau:
Quan điểm siêu hình:
- Phủ nhận sự phát triển cũng như tuyệt đối hóa mặt ổn định của sự vật và hiện tượng.
- Phát triển chỉ là sự tăng hoặc là giảm về mặt lượng chứ không có sự thay đổi về mặt chất và không có sự ra đời của sự vật, hiện tượng mới.
Quan điểm biện chứng:
- Phát triển là sự vận động theo chiều hướng đi lên, từ thấp cho đến cao, từ đơn giản cho đến phức tạp và từ chưa hoàn thiện cho đến hoàn thiện của sự vật.
- Sự phát triển không diễn ra theo đường thẳng mà nó quanh co phức tạp, thậm chí là có những bước thụt lùi.
Tóm lại thì phát triển là một phạm trù triết học, được dùng để chỉ quá trình vận động của sự vật theo khuynh hướng đi lên, cụ thể là: từ thấp đến cao, từ đơn giản cho đến phức tạp và từ kém hoàn thiện cho đến hoàn thiện hơn. Khuynh hướng chung ở đây là đi lên nhưng điều đó cũng không có nghĩa là sự phát triển của sự vật theo con đường thẳng mà nó có thể là một con đường quanh co, phức tạp theo đường xoáy ốc.
Nguồn gốc
Theo chủ nghĩa Mác-Lênin thì nguồn gốc của sự phát triển có xuất phát từ “mâu thuẫn”.
Như đã nói ở trên, quá trình để dẫn đến phát triển chính là sự vận động của các sự vật, hiện tượng, mà mâu thuẫn lại chính là nguồn gốc của sự vận động.
Từ xưa đến nay thì mỗi mâu thuẫn bao hàm sự thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập. Nó làm cho sự vật và hiện tượng không thể giữ nguyên được trạng thái cũ. Đến một thời điểm nhất định thì những mâu thuẫn cũ sẽ mất đi và những mâu thuẫn mới sẽ được hình thành. Nói cách khác, những sự vật và hiện tượng cũ cũng từ đó mà được thay thế bằng những sự vật và hiện tượng mới.
Từ mâu thuẫn sẽ dẫn đến đấu tranh. Chính sự đấu tranh giữa các mặt đối lập là nguồn gốc vận động và phát triển của sự vật, hiện tượng trong xã hội.
Ví dụ
- Sự thay thế của các hình thức tổ chức xã hội loài người: Từ hình thức tổ chức xã hội thị tộc, bộ lạc sơ khai cho đến những tổ chức xã hội cao hơn như bộ tộc và hiện tại đó là dân tộc.
- Quá trình phát triển của công nghệ thông tin khi ngày càng có nhiều loại công nghệ hiện đại ra đời đã thay thế cho những công nghệ dần lạc hậu. Chẳng hạn như điện thoại thông minh nhiều đời ra đời đã thay thế cho các loại điện thoại có bàn phím trước đây.
- Quá trình phát triển của một con người: Từ lúc sinh ra cho đến lúc trưởng thành thì con người sẽ ngày càng hoàn thiện về mặt thể chất và phát triển mạnh mẽ về mặt tư duy nhận thức của mình. Ngày nay thì trẻ em phát triển nhanh cả về mặt thể chất và trí tuệ so với trẻ em ở các thế hệ trước bởi chúng được thừa hưởng những thành quả, những điều kiện thuận lợi mà xã hội đã mang lại.
Bản chất của sự phát triển là gì?
- Tính khách quan
Nguồn gốc của sự phát triển là do các quy luật khách quan chi phối mà cơ bản nhất chính là quy luật mâu thuẫn. Thực chất chính là giải quyết hàng loạt những mâu thuẫn trong quá trình phát triển.
- Tính phổ biến
Sự phát triển được diễn ra ở mọi lĩnh vực, mọi sự vật, hiện tượng, mọi quá trình và giai đoạn của chúng. Kết quả chính là cái mới xuất hiện.
- Tính phong phú, đa dạng
Quá trình phát triển của sự vật và hiện tượng không hoàn toàn giống nhau. Ở những không gian và thời gian khác nhau thì sẽ chịu sự tác động của nhiều yếu tố và điều kiện lịch sử cụ thể.
- Tính kế thừa
Sự vật, hiện tượng mới ra đời từ sự vật, hiện tượng cũ chứ không phải là ra đời từ sự hư vô. Vì vậy mà trong sự vật, hiện tượng mới sẽ còn giữ lại một cách có chọn lọc cũng như cải tạo các yếu tố còn tác dụng, còn phù hợp với chúng. Ngoài ra, vẫn gạt bỏ mặt tiêu cực, lỗi thời và lạc hậu của sự vật, hiện tượng cũ đang gây cản trở đến sự vật, hiện tượng mới để nó có thể tiếp tục phát triển.
Ý nghĩa của phát triển là gì trong triết học?
- Khi nghiên cứu thì chúng ta cần đặt đối tượng vào sự vận động, phát hiện xu hướng biến đổi của nó. Như vậy, bạn không chỉ nhận thức nó ở trạng thái hiện tại mà còn có thể dự báo được khuynh hướng phát triển của nó ở trong tương lai.
- Cần nhận thức được rằng phát triển chính là quá trình trải qua nhiều giai đoạn. Mỗi giai đoạn sẽ có những đặc điểm, tính chất và hình thức khác nhau nên cần phải tìm hình thức, phương pháp tác động phù hợp để có thể thúc đẩy hoặc kìm hãm sự phát triển đó.
- Phải sớm phát hiện cũng như ủng hộ đối tượng mới hợp quy luật: tạo điều kiện để cho nó phát triển, chống lại những quan điểm bảo thủ, trì trệ và định kiến.
- Trong quá trình thay thế đối tượng cũ bằng đối tượng mới thì phải biết kế thừa các yếu tố tích cực từ đối tượng cũ cũng như phát triển, sáng tạo chúng trong điều kiện mới.
Một số khái niệm liên quan đến “phát triển”
Rối loạn phát triển là gì?
Rối loạn phát triển hiểu đơn giản là một nhóm các tình trạng tâm thần bắt nguồn từ thời thơ ấu, làm suy yếu nghiêm trọng một hoặc là nhiều khía cạnh khác nhau trong sự phát triển của cá thể.
Đầu tư phát triển là gì?
Đầu tư phát triển chính là hoạt động sử dụng vốn trong hiện tại để tạo ra được những tài sản vật chất và trí tuệ mới, năng lực sản xuất mới. Đồng thời duy trì những tài sản hiện có để có thể tạo thêm việc làm hay vì mục tiêu phát triển.
Chiến lược phát triển là gì?
Chiến lược phát triển là một bản kế hoạch chi tiết, hướng dẫn việc định hình cũng như thực hiện các hoạt động để đạt được mục tiêu phát triển của một tổ chức, một doanh nghiệp hay một quốc gia.
Tư duy phát triển là gì?
Tư duy phát triển được hiểu là một quá trình nhận thức phản ánh những thuộc tính bản chất hay những mối liên hệ bên trong, thể hiện quy luật của sự vật và hiện tượng trong hiện thực khách quan mà trước đó bản thân vẫn chưa hề biết đến.
Có thể bạn quan tâm:
Vật chất là gì? Định nghĩa vật chất theo chủ nghĩa Mác-Lênin
Nhận thức là gì? Ví dụ về nhận thức theo triết học Mác-Lênin
Phát triển chính là cuộc đấu tranh giữa các mặt đối lập, là quá trình giải quyết mâu thuẫn của sự vật, tạo ra khuynh hướng phát triển tất yếu ngày một tiến bộ và hoàn thiện hơn. Hy vọng các thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn hiểu phát triển là gì và các thông tin liên quan.
