Hằng ngày cơ thể con người tiếp xúc với rất nhiều loại sinh vật, có nhiều virus, vi khuẩn gây bệnh nguy hiểm khác nhau. Tuy nhiên, chúng ta rất ít khi bị mắc bệnh bởi cơ thể con người có hệ thống miễn dịch phức tạp và nghiêm ngặt. Vậy miễn dịch là gì, có mấy loại miễn dịch? Hãy cùng đi tìm hiểu về hệ thống miễn dịch của cơ thể con người qua bài viết sau nhé.
Tìm hiểu miễn dịch là gì?
Miễn dịch là khả năng tự bảo vệ của cơ thể chống lại các sinh vật gây bệnh. Hàng ngày cơ thể chúng ta tiếp xúc với nhiều tác nhân gây bệnh, nhưng chỉ một số ít dẫn đến bệnh tật. Điều này là do cơ thể chúng ta có khả năng tiết ra các kháng thể chống lại các mầm bệnh và bảo vệ chống lại bệnh tật. Cơ chế bảo vệ này được gọi là miễn dịch.
Hệ thống miễn dịch là một hệ thống gồm các cơ quan, tế bào bạch cầu, protein (kháng thể) và các chất khác. Hệ thống này hoạt động cùng nhau để bảo vệ con người khỏi những tác nhân gây hại bên ngoài (vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng và nấm) gây nhiễm trùng, ốm đau và bệnh tật.
Chức năng của hệ thống miễn dịch là gì?
Hệ thống miễn dịch của cơ thể con người giúp chúng ta chống lại những thứ có hại xâm nhập vào cơ thể từ bên ngoài, hoặc những thay đổi có hại xảy ra bên trong cơ thể. Nhiệm vụ chính của hệ thống miễn dịch trong cơ thể là:
- Chống lại các tác nhân gây bệnh (mầm bệnh) như vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng hoặc nấm và loại bỏ chúng khỏi cơ thể.
- Nhận biết đồng thời vô hiệu hóa các chất có hại từ môi trường.
- Giúp chống lại những tác nhân gây bệnh trong cơ thể, chẳng hạn như tế bào ung thư.
Hệ miễn dịch có các thành phần nào?
Hệ thống miễn dịch được cấu thành từ một tập hợp các tế bào và cơ quan phức tạp. Các bộ phận chính của hệ thống miễn dịch là:
Tế bào bạch cầu
Các tế bào bạch cầu là một đội quân chống lại vi khuẩn và vi rút có hại. Tế bào bạch cầu tìm kiếm, tấn công và tiêu diệt tất cả những tác nhân gây hại muốn xâm nhập vào cơ thể con người.
Các hạch bạch huyết
Những tuyến nhỏ này lọc và tiêu diệt vi khuẩn, virus để chúng không thể lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Chúng cũng là một phần của hệ thống bạch huyết trong cơ thể con người.
Các hạch bạch huyết chứa các tế bào miễn dịch phân tích những tác nhân gây hại xâm nhập vào cơ thể. Sau đó, chúng kích hoạt, sao chép và gửi các tế bào lympho (tế bào bạch cầu) cụ thể để chống lại tác nhân đó.
Lá lách
Lá lách là nơi lưu trữ các tế bào bạch cầu bảo vệ cơ thể bạn khỏi những kẻ xâm lược bên ngoài. Nó cũng lọc máu và phá hủy các tế bào hồng cầu đã lão hóa, hư hỏng.
Amidan và vòm họng
Amidan và vòm họng có thể bẫy những kẻ xâm nhập từ bên ngoài (ví dụ như vi khuẩn hoặc virus) ngay khi chúng xâm nhập vào cơ thể con người. Chúng có các tế bào miễn dịch tạo ra kháng thể để bảo vệ chúng ta khỏi những tác nhân bên ngoài gây nhiễm trùng cổ họng và phổi.
Tuyến ức
Cơ quan nhỏ này ở ngực trên bên dưới xương ức của con người tạo ra một loại tế bào bạch cầu nhất định. Nhiệm vụ cụ thể của tế bào này là nhận biết và ghi nhớ tác nhân xâm nhập để có thể nhanh chóng tấn công vào lần tiếp theo khi gặp các tác nhân này.
Tủy xương
Tế bào gốc ở trung tâm xốp của xương được gọi là tủy xương. Chúng phát triển, tạo ra tế bào hồng cầu, tế bào plasma và nhiều loại tế bào bạch cầu và các loại tế bào miễn dịch khác. Tủy xương tạo ra hàng tỷ tế bào máu mới mỗi ngày và giải phóng chúng vào cơ thể con người.
Da, niêm mạc và các cơ chế bảo vệ tuyến đầu khác
Da của bạn là tuyến phòng thủ đầu tiên trong việc ngăn ngừa và tiêu diệt vi trùng trước khi chúng xâm nhập vào cơ thể bạn. Da sản xuất dầu và tiết ra các tế bào hệ thống miễn dịch bảo vệ khác.
Niêm mạc là những phần lót đường hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu và sinh sản của con người. Những màng này tiết ra chất nhầy, giúp bôi trơn và làm ẩm bề mặt. Vi trùng, vi khuẩn dính vào các chất nhầy này và sẽ bị các chất này tiêu diệt.
Dạ dày và ruột
Axit trong dạ dày giết chết nhiều vi khuẩn ngay sau khi chúng xâm nhập vào cơ thể bạn. Đường ruột cũng có nhiều vi khuẩn có lợi giúp tiêu diệt vi khuẩn có hại.
Có những loại miễn dịch nào?
Hệ thống miễn dịch được chia thành miễn dịch bẩm sinh (còn gọi là miễn dịch không đặc hiệu) và miễn dịch thích ứng (còn gọi là miễn dịch đặc hiệu), trong đó miễn dịch thích ứng được chia thành miễn dịch dịch thể và miễn dịch tế bào.
Miễn dịch bẩm sinh
Miễn dịch bẩm sinh là khả năng miễn dịch của cơ thể đã được trang bị ngay từ khi chúng ta sinh ra. Khả năng miễn dịch bẩm sinh bao gồm một số rào cản và cơ chế bảo vệ giúp ngăn chặn các phần tử lạ xâm nhập vào cơ thể.
Hệ thống miễn dịch tự nhiên bao gồm thành phần đề kháng tự nhiên như enzym nước bọt, da, bạch cầu… tạo ra phản ứng ban đầu chống lại tất cả các tác nhân gây hại muốn xâm nhập vào cơ thể.
Đây là khả năng miễn dịch lâu dài, trong đó cơ thể chúng ta tự tạo ra các kháng thể. Tuy nhiên những kháng thể tự nhiên trong cơ thể con người rất ít.
Miễn dịch thích ứng
Miễn dịch thích ứng là khả năng miễn dịch mà cơ thể chúng ta có được theo thời gian. Không giống như khả năng miễn dịch bẩm sinh, sự miễn dịch này không có ngay từ khi chúng ta sinh ra. Đây là khả năng của hệ thống miễn dịch tự thích ứng với bệnh tật và tạo ra khả năng miễn dịch đặc hiệu với mầm bệnh.
Chức năng chính của miễn dịch thích ứng là làm giảm khả năng tấn công của bệnh truyền nhiễm và ngăn chặn chúng trong tương lai.
Khả năng miễn dịch thích ứng cần phải tiếp xúc trước với các kháng nguyên để có hiệu quả đầy đủ. Hệ thống này cũng cần có thời gian để phát triển sau khi tiếp xúc lần đầu với kháng nguyên mới. Sau đó, nó sẽ phản ứng rất nhanh. Hệ thống ghi nhớ các lần phơi nhiễm trước đây và các kháng nguyên cụ thể.
Thành phần của hệ miễn dịch thích ứng bao gồm: Tế bào B, Tế bào T. Tế bào B và tế bào T phối hợp với nhau để tiêu diệt các tác nhân xâm nhập.
- Miễn dịch dịch thể: Xuất phát từ phản ứng của tế bào B (tế bào B phát triển thành tương bào tiết ra kháng thể hòa tan kháng nguyên cụ thể).
- Miễn dịch qua trung gian tế bào: Bắt nguồn từ phản ứng của tế bào T nhất định.
Làm thế nào để có một hệ miễn dịch khỏe mạnh?
Hệ thống miễn dịch của con người cũng cần phải được chăm sóc để có thể phát triển, hoạt động ổn định. Những thói quen sinh hoạt lành mạnh có thể tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn và giúp bạn tránh được bệnh tật. Để giữ cho hệ thống miễn dịch hoạt động tốt, bạn có thể thực hành những việc sau:
- Duy trì thể trạng của cơ thể ổn định và cân đối.
- Ăn theo chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm nhiều trái cây và rau quả.
- Tránh uống rượu hoặc chỉ sử dụng ở mức độ vừa phải.
- Ngủ đủ giấc.
- Luyện tập thể dục đều đặn.
- Vệ sinh cơ thể đúng cách, rửa tay thường xuyên để tránh tiếp xúc với virus, vi khuẩn.
- Luôn để tinh thần thoải mái, chăm sóc sức khỏe tinh thần của bản thân.
- Tiêm các loại vắc-xin đầy đủ theo quy định và lời khuyên của bác sĩ.
Có thể bạn quan tâm:
Đậu mùa khỉ là gì? Triệu trứng và cách phòng tránh
Chất đạm là gì? Có trong thực phẩm nào? Thừa chất đạm sẽ bị bệnh gì?
Bài viết đã cung cấp những thông tin về miễn dịch là gì và hệ thống miễn dịch của cơ thể con người. Hệ thống miễn dịch rất quan trọng đối với con người, nó giúp con người tránh khỏi các tác nhân gây bệnh, giúp chúng ta luôn khỏe mạnh.
