Lai phân tích là một kiến thức quan trọng trong bộ môn Sinh học. Vậy bạn có biết lai phân tích là gì không? Mục đích và ý nghĩa của phép lai phân tích là gì? Hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu chi tiết về phép lai này nhé!
Phép lai phân tích là gì? Cho ví dụ
Phép lai phân tích chính là phép lai giữa cơ thể mang tính trạng trạng trội cần phải xác định kiểu gen với cơ thể mang tính trạng lặn. Kết quả thu được như sau:
- Nếu như kết quả của phép lai là đồng tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen đồng hợp (AA).
- Nếu như kết quả của phép lai là phân tính thì cá thể mang tính trạng trội sẽ có kiểu gen dị hợp (Aa).
Lưu ý: Mỗi một phép lai trên được gọi là phép lai phân tích.
Ví dụ: Khi nói tới kiểu gen của một cơ thể thì người ta thường chỉ xem xét đến một vài cặp gen có liên quan tới các tính trạng đang được quan tâm như: kiểu gen AA quy định hoa màu tím và kiểu gen aa quy định hoa màu trắng.
- Kiểu gen chứa cặp gen gồm có 2 gen tương ứng giống nhau thì được gọi là thể đồng hợp như: AA là thể đồng hợp trội và aa là kiểu đồng hợp lặn.
- Kiểu gen nếu như chứa cặp gen gồm 2 gen tương ứng khác nhau thì được gọi là thể dị hợp (Aa).
Kết quả trong thí nghiệm của Menđen thì tính trạng trội hoa tím ở F2 do 2 kiểu gen là AA và Aa cùng biểu hiện.
Mục đích của phép lai phân tích là gì?
- Phép lai phân tích nhằm xác định kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội mang lại có thuần chủng hay là không thuần chủng.
- Xác định được kiểu gen của cơ thể mang tính trạng trội là đồng hợp tử (thuần chủng) hay là dị hợp tử (không thuần chủng).
- Xác định được tính trạng do một cặp gen alen quy định hay là do nhiều cặp gen cùng tương tác với nhau quy định.
Ví dụ: Côn trùng mắt màu đỏ (B-) x Côn trùng mắt màu xanh (bb):
- Nếu như con lai F1 chỉ có một kiểu hình mắt màu đỏ thì điều đó chứng tỏ rằng con côn trùng mắt đỏ P này chỉ cho ra một loại giao tử (được kí hiệu là B) và con lai F1 có kiểu gen là Bb. Suy ra kiểu gen của con côn trùng mắt đỏ P đó sẽ là BB
- Nếu như con lại F1 có kiểu hình 50% mắt màu đỏ : 50% mắt màu xanh thì chứng tỏ rằng con côn trùng mắt đỏ P đã cho ra 2 loại giao tử khác nhau đó là B và b với tỉ lệ là ngang nhau; còn con lai F1 sẽ có kiểu gen 1BB : 1Bb. Suy ra kiểu gen của con côn trùng mắt đỏ P sẽ là Bb.
Ý nghĩa của phép lai phân tích là gì?
- Tương quan trội – lặn là hiện tượng ở nhiều tính trạng trên cơ thể của sinh vật, bao gồm có động vật, thực vật và cả con người. Ví dụ về tương quan trội – lặn trong tự nhiên như: Ở lợn guinea tính trạng lông màu đen và ngắn là tính trạng trội. Còn tính trạng lông màu trắng và dài là tính trạng lặn.
- Thường thì các tính trạng trội là các tính trạng tốt, còn những tính trạng lặn sẽ là những tính trạng xấu. Một trong những mục tiêu của chọn giống chính là xác định được các tính trạng trội và tập trung nhiều gen trội quý vào một kiểu gen để nhằm tạo ra những giống có giá trị cao về mặt kinh tế.
- Người ta đã sử dụng phương pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen để xác định được tương quan trội – lặn của một cặp tính trạng tương phản ở vật nuôi hay cây trồng. Nếu như cặp tính trạng thuần chủng tương phản ở P có tỷ lệ phân li kiểu hình F2 là 3 trội : 1 lặn thì kiểu hình tính trạng trội chiếm tỉ lệ 3/4, còn kiểu hình tính trạng lặn chiếm tỉ lệ 1/4.
- Trong sản xuất, người ta cũng phải kiểm tra độ thuần chủng của giống để tránh sự phân li tính trạng diễn ra, xuất hiện tính trạng xấu làm ảnh hưởng tới chất lượng và năng suất của cây trồng, vật nuôi.
Có thể bạn quan tâm:
Đồng hóa là gì? Dị hóa là gì? Phân biệt đồng hóa và dị hóa
Đặc điểm cấu tạo cây rêu và hình thức sinh sản đặc biệt của rêu
Hy vọng sẽ giúp bạn có được kiến thức bổ ích về phép lai phân tích là gì, từ đó phục vụ tốt trong quá trình học tập cũng như nghiên cứu.
