Chu kỳ tế bào là kiến thức quan trọng trong bộ môn Sinh học. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ chu kỳ tế bào là gì? Vai trò, đặc điểm và các giai đoạn của chu kỳ tế bào? Mời bạn đọc cùng với chúng tôi khám phá chi tiết về chu kỳ tế bào trong bài viết này nhé!
Chu kỳ tế bào là gì?
Chu kỳ tế bào hay chu kỳ phân bào được hiểu là hoạt động sống có tính chất chu kỳ diễn ra trong một tế bào từ lần phân bào này cho đến lần phân bào tiếp theo, trong đó thì các sự kiện được diễn ra tuần tự dẫn tới hình thành nên hai tế bào con từ một tế bào mẹ ban đầu.
Thời gian của chu kỳ tế bào chính là thời gian của các giai đoạn trong chu kỳ tế bào.
Đặc điểm, vai trò của chu kỳ tế bào là gì?
Đặc điểm
- Chu kỳ tế bào được điều khiển một cách chặt chẽ nhằm đảm bảo sự sinh trưởng cũng như phát triển bình thường của cơ thể.
- Các tế bào trong cơ thể đa bào chỉ thực hiện phân chia khi có tín hiệu. Trường hợp nếu tín hiệu bị lỗi thì tế bào tăng sinh liên tục và gây ung thư.
- Trên cùng một cơ thể thì tốc độ phân chia tế bào ở các bộ phận khác nhau sẽ khác nhau.
Vai trò
Trong chu kỳ tế bào thì các thành phần của tế bào sẽ được nhân đôi và phân chia đề hình thành nên 2 tế bào con:
– Đối với các sinh vật đơn bào (ví dụ như vi khuẩn, nấm men) thì sau mỗi chu kỳ tế bào sẽ có hai cơ thể mới được tạo thành từ một cơ thể mẹ.
– Đối với các sinh vật đa bào thì chu kỳ tế bào chính là một quá trình quan trọng, cụ thể:
- Giúp cơ thể tăng thêm số lượng tế bào, tạo nên sự sinh trưởng và phát triển của cơ thể. Cụ thể, từ một hợp tử ban đầu tạo thành một cơ thể hoàn chỉnh.
- Tạo ra những tế bào mới bổ sung cho những tế bào bị tổn thương, còn tế bào già sẽ bị phân hủy.
Các giai đoạn của chu kỳ tế bào
Kì trung gian
Kì trung gian được diễn ra trong khoảng thời gian dài và nó chiếm phần lớn thời gian của 1 chu kì tế bào.
Kì trung gian bao gồm có 3 pha lần lượt được diễn ra theo thứ tự là: pha G1, pha S và pha G2.
- Pha G1: Tế bào sẽ sinh trưởng và phát triển, tổng hợp và tích lũy các chất cần thiết cho sự tăng sinh của tế bào.
- Pha S: ADN nhân đôi kéo theo đó là sự nhân đôi của nhiễm sắc thể (NST). Các NST đơn nhân đôi để tạo thành NST kép. NST kép bao gồm 2 cromatit (hay còn gọi được là nhiễm sắc tử chị em) sẽ dính nhau ở tâm động.
- Pha G2: Tổng hợp các chất để chuẩn bị cho quá trình nguyên phân.
Nguyên phân
Nguyên phân hay còn được gọi là pha M, diễn ra trong khoảng thời gian ngắn. Quá trình nguyên phân bao gồm có 2 giai đoạn lần lượt diễn ra theo thứ tự là: phân chia nhân và phân chia tế bào chất, cụ thể như sau:
Phân chia nhân
Phân chia nhân bao gồm có 4 kỳ, được diễn ra lần lượt theo thứ tự là: kì đầu, kì giữa, kì sau và kì cuối.
- Kì đầu:
NST kép sẽ bắt đầu đóng xoắn và co ngắn lại.
Thoi phân bào được hình thành nối liền với 2 cực tế bào.
Màng nhân và nhân con sẽ biến mất.
- Kì giữa:
Các NST kép ở trạng thái đóng xoắn cực đại nên có thể quan sát được hình thái rõ rệt nhất.
NST sẽ liên kết với thoi phân bào tại tâm động.
NST sẽ tập trung thành 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.
- Kì sau:
Từng NST kép sẽ tách nhau ra tại tâm động để tạo thành 2 NST đơn.
Các NST đơn thực hiện phân li về 2 cực của tế bào.
- Kì cuối:
Các NST đơn dãn xoắn để thành dạng sợi mảnh.
Hình thành nên 2 nhân mới.
Màng nhân bắt đầu xuất hiện.
Phân chia tế bào chất
Giai đoạn này xảy ra từ đầu kỳ cuối quá trình nguyên phân, cụ thể:
- Đối với tế bào động vật: phân chia tế bào chất sẽ theo hướng từ ngoài vào. Cụ thể là màng tế bào sẽ hình thành eo thắt ở chính giữa, ngăn cách và chia tế bào mẹ thành 2 tế bào con.
- Đối với tế bào thực vật: phân chia tế bào chất sẽ theo hướng từ trong ra. Cụ thể là hình thành nên vách ngăn ở chính giữa để chia tế bào mẹ thành 2 tế bào con.
Có thể bạn quan tâm:
Tế bào là gì? Đặc điểm và chức năng của tế bào
Hô hấp tế bào là gì? Bản chất và sản phẩm của hô hấp tế bào là gì?
Trên đây là những kiến thức liên quan đến chu kỳ tế bào là gì. Hy vọng sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình học tập cũng như nghiên cứu. Bạn cũng đừng quên theo dõi các bài viết mới nhất của chúng tôi trên muahangdambao.com nhé!
