“Chốn” và “trốn” là hai từ có cách phát âm gần giống nhau nên nhiều người thường nhầm lẫn khi sử dụng. Vậy thực chất thì “chốn” hay trốn” là từ đúng chính tả? Cách sử dụng hai từ này như thế nào? Mời bạn đọc cùng với chúng tôi tìm hiểu nhé!
“Chốn” hay “trốn” là đúng?
- “Chốn” được biết đến như là một danh từ, thường được sử dụng để chỉ nơi ở hay một địa điểm bất kì nào đó.
Ví dụ: chốn cũ, nơi ăn chốn ở, chốn ăn chơi, chốn quê nhà, chốn thành thị, chốn xưa cũ…
- “Trốn” là một động từ, được dùng chỉ hành động tránh đi, bỏ đi nơi khác một cách bí mật để khỏi bị bắt hoặc bị giữ lại.
Ví dụ: bỏ trốn, chạy trốn, đi trốn, trốn bỏ, trốn học, trốn biệt, trốn chạy, trốn tránh…
Cách sử dụng “chốn” và “trốn” là gì?
Để có thể sử dụng từ “trốn” và “chốn” chính xác nhất thì chúng ta cần phải lưu ý một số điều sau:
- Khi nói về một địa điểm hoặc một vùng đất nào đó thì sẽ dùng từ “chốn”.
- Khi nói về một hành động tránh đi hay vượt ra khỏi tầm nhìn của người khác để không bị phát hiện hoặc là tránh khỏi nguy hiểm khi sẽ dùng từ “trốn”.
Ví dụ áp dụng:
- trốn tìm hay chốn tìm => trốn tìm
- nơi chốn hay nơi trốn => nơi chốn
- chốn nợ hay trốn nợ => trốn nợ
- chốn học hay trốn học => trốn học
- trốn con hay chốn con => trốn con
- đi chốn hay đi trốn => đi trốn
- chốn chạy hay trốn chạy => trốn chạy
Cách phân biệt “trốn” hay “chốn” như thế nào?
Phân biệt dựa vào chính tả
Các trường hợp sử dụng “ch” là:
- Các tiếng đứng ở phía sau phải có được vần âm đệm: oa, oe, uê. Ví dụ: chí chóe, choáng váng, áp choàng, chuệch choạc, chập choạng…
- Ghép các tiếng để tạo thành các danh từ chỉ các loại đồ vật sinh hoạt. Ví dụ: chiếu, chăn, chai, chảo, chum, chổi, chén,…
- Dùng để chỉ tên của các món ăn. Ví dụ: chả, cháo, chè…
- Ghép cùng với các tiếng để tạo thành các từ phủ định. Ví dụ: chả, chưa, chẳng…
- Dùng để chỉ tên cây cối, các loại hoa quả. Ví dụ: chanh, chà là, chuối, chôm chôm…
- Danh từ chỉ quan hệ thân thiết trong gia đình như: chồng, cha, chú, chị, chàng…
- Chỉ các động tác lao động, thao tác, cử động của cơ thể người. Ví dụ: chắn, chặt, chẻ, chạy…
- Danh từ dùng để chỉ nơi, địa điểm. Ví dụ: chốn cũ, chốn thành thị, chốn ăn chơi, chốn quê…
Trường hợp sử dụng “tr” là: Những từ Hán Việt có thanh huyền, thanh nặng. Ví dụ: trình bày, trị giá, môi trường, tình trạng, trọng lực…
Trong cấu tạo từ láy
- “Ch” cấu tạo từ láy cả vần và láy âm. Ví dụ: chông chênh, chằng chịt, chói chang, chơi vơi…
- “Tr” cấu tạo từ láy âm là chính. Ví dụ: trăn trở, trẻ trung, trắng trẻo, trằn trọc, tròn trịa, trùng trục,…
Phân biệt dựa vào phát âm
Trong tiếng Hán Việt thì “tr” và “ch” có âm điệu khác nhau. Thường thì những từ có thanh điệu dấu nặng và dấu huyền sẽ đi với “tr”, còn lại thì sẽ đi với “ch”.
- Đi với dấu nặng thì ta có “tr” như: trụ sở, vũ trụ, trang trọng, trịnh trọng…
- Đi với dấu huyền thì ta có “tr” như: từ trường, truyền thống, trùng hợp, trần thế,…
Mẹo láy âm: “Ch” láy âm với phụ âm đứng trước hoặc đứng sau. Còn “tr” thì không láy âm với bất kỳ âm nào. Ngoại trừ 4 từ đó là: trót lọt, tróc lóc, trụi lủi, trẹt lét.
- “Ch” đứng ở vị trí thứ nhất như: chèo bẻo, chơi bời, chìm lỉm, cheo leo,…
- “Ch” đứng vị trí thứ hai như: lau chau, lã chã, lanh chanh, loắt choắt, loạng choạng,…
Lưu ý: Khi thấy chữ bắt đầu bằng “ch” mang dấu ngã, dấu nặng, dấu huyền thì đó là chữ thuần Việt. Còn thấy chữ bắt đầu bằng chữ “tr” mà mang dấu ngã, dấu nặng, dấu huyền thì đó chính là chữ Hán Việt.
- Chữ Hán Việt có nguyên âm đứng trước phụ âm đầu thì được viết là “tr”. Ví dụ: trá, trà, tra, trác…
- Chữ Hán Việt có chữ cái “ư” đứng sau phụ âm đầu thì sẽ được viết là “tr”. Ví dụ: trứ, trực, trừ, trương, trước…
- Chữ Hán Việt có nguyên âm “o” hoặc ở đứng sau phụ âm đầu thì sẽ được viết là “tr”. Ví dụ: trở, tróc…
Có thể bạn quan tâm:
Chau chuốt hay trau chuốt? Nghĩa của từ “trau chuốt” và “chau chuốt”
Xài hay sài đúng chính tả? Cách sử dụng “xài” và “sài” chuẩn
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi liên quan đến cách phân biệt và sử dụng “chốn” hay “trốn” như thế nào cho phù hợp. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ giúp bạn khắc phục được lỗi sai chính tả. Nếu bạn thấy hay và bổ ích, đừng quên chia sẻ cho mọi người cùng biết nhé!
