Bình minh và hoàng hôn là những hiện tượng thiên văn quen thuộc xuất hiện mỗi ngày trên Trái Đất. Vậy bình minh là gì, hoàng hôn là gì, nó có những đặc điểm như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu về hai hiện tượng thiên văn này qua bài viết sau nhé.
Tìm hiểu về bình minh là gì?
Khái niệm bình minh
Bình minh thường chỉ cảnh Mặt Trời mọc lên từ đường chân trời phía đông, nhưng thực chất nó được định nghĩa là thời điểm bề mặt Mặt Trời vừa ló dạng từ đường chân trời. Bình minh là hiện tượng vị trí của Mặt Trời thay đổi theo thời gian do sự quay của Trái Đất theo hướng nhô lên.
Thời điểm xảy ra bình minh
- Thời điểm xảy ra bình minh thay đổi trong suốt cả năm và cũng bị ảnh hưởng bởi vĩ độ và kinh độ, độ cao và múi giờ của người xem.
- Vào cuối mùa xuân, Mặt Trời mọc khi nhìn từ các vĩ độ ôn đới xảy ra sớm hơn, đến sớm nhất vào gần ngày hạ chí (ngày chính xác thay đổi theo vĩ độ). Sau thời điểm này, thời điểm Mặt Trời mọc muộn dần đi, đạt điểm muộn nhất vào khoảng ngày đông chí.
- Độ lệch của thời điểm Mặt Trời mọc sớm nhất hoặc muộn nhất là do độ lệch tâm của quỹ đạo Trái đất và độ nghiêng trục của nó.
- Sự thay đổi khúc xạ khí quyển có thể làm thay đổi thời gian Mặt Trời mọc bằng cách thay đổi vị trí biểu kiến của nó. Gần các cực, do Mặt Trời cắt đường chân trời ở một góc rất nông nên nó mọc chậm hơn.
Các đặc điểm thiên văn khác của bình minh là gì?
- Sự khúc xạ khí quyển khiến chúng ta nhìn thấy Mặt Trời khi nó vẫn ở dưới đường chân trời.
- Ánh sáng từ phần dưới của Mặt Trời bị khúc xạ nhiều hơn ánh sáng từ phần trên. Điều này làm giảm chiều cao biểu kiến của Mặt Trời khi nó xuất hiện ngay phía trên đường chân trời. Chiều rộng không bị ảnh hưởng, do đó, Mặt Trời có thể bị nhìn thành hình elip.
- Mặt Trời trông lớn hơn khi bình minh (lúc mới mọc) so với khi ở trên bầu trời.
- Khi bình minh, Mặt Trời trông giống như mọc bên trên đường chân trời và quay quanh Trái đất, nhưng thực ra Trái đất đang quay, còn Mặt Trời thì cố định. Hiệu ứng này xuất phát từ thực tế là một người quan sát trên Trái đất đang ở trong một hệ quy chiếu quay.
- Đôi khi xảy ra hiện tượng Mặt Trời mọc giả là do một loại parhelion rất đặc biệt thuộc hiện tượng quang học halos.
- Đôi khi ngay trước khi Mặt Trời mọc, người ta có thể nhìn thấy những tia sáng xanh lục. Đây là một hiện tượng quang học mà chúng ta có thể nhìn thấy một đốm xanh phía trên Mặt Trời, thường không quá một hoặc hai giây.
Tìm hiểu hoàng hôn là gì?
Định nghĩa hoàng hôn
Hoàng hôn hay còn gọi là Mặt Trời lặn, là sự biến mất hàng ngày của Mặt Trời bên dưới đường chân trời do sự quay của Trái đất.
- Khi quan sát từ mọi nơi trên Trái đất (ngoại trừ cực Bắc và cực Nam), Mặt Trời sẽ lặn về phía Tây vào thời điểm của cả hai điểm xuân phân và thu phân.
- Khi nhìn từ Bắc bán cầu, Mặt Trời lặn về phía tây bắc vào mùa xuân, mùa hè và về phía tây nam vào mùa thu, mùa đông. Ở bán cầu Nam thì ngược lại.
Thời điểm Mặt Trời lặn được định nghĩa trong thiên văn học là thời điểm khi Mặt Trời biến mất dưới đường chân trời. Ở gần đường chân trời, sự khúc xạ khí quyển làm cho các tia sáng Mặt Trời bị biến dạng đến mức về mặt hình học. Do đó khi chúng ta quan sát thấy hoàng hôn, thật ra Mặt Trời đã ở dưới đường chân trời một khoảng cách nhất định.
Thời điểm xảy ra hoàng hôn
- Thời điểm Mặt Trời lặn thay đổi theo thời gian trong năm và được xác định bởi vị trí của người xem trên Trái đất, kinh độ và vĩ độ, độ cao và múi giờ.
- Vào mùa đông và mùa xuân, ngày dài hơn, hoàng hôn diễn ra muộn hơn cho đến ngày Mặt Trời lặn muộn nhất, xảy ra sau ngày hạ chí.
- Ở Bắc bán cầu, thời điểm hoàng hôn muộn vào cuối tháng 6 hoặc đầu tháng 7, nhưng không phải vào ngày hạ chí (ngày 21 tháng 6).
- Tương tự như vậy, thời điểm hoàng hôn sớm nhất không xảy ra vào ngày đông chí mà sớm hơn khoảng hai tuần (tùy thuộc vào vĩ độ của người xem). Ở Bắc bán cầu, thời điểm này vào khoảng đầu tháng 12 hoặc cuối tháng 11.
- Hiện tượng tương tự cũng tồn tại ở Nam bán cầu, nhưng ngược lại, với thời điểm hoàng hôn sớm nhất xảy ra vào khoảng thời gian trước ngày 21 tháng 6 và thời điểm hoàng hôn muộn nhất xảy ra vào khoảng thời gian sau ngày 21 tháng 12.
Các đặc điểm thiên văn khác của hoàng hôn là gì?
- Vào lúc hoàng hôn, các tia nắng Mặt Trời bị ảnh hưởng bởi bầu khí quyển của Trái đất và gây ra hiện tượng tán xạ Rayleigh, vì vậy bầu trời thường có nhiều mây đỏ vào thời điểm này.
- Màu sắc của hoàng hôn có thể được tăng cường bởi các hiện tượng khí quyển của Trái đất, chẳng hạn như mây tự nhiên, khói và sương mù cũng như khí thải nhân tạo.
- Mặt Trời lúc hoàng hôn có xu hướng đậm màu hơn bình minh vì bầu khí quyển tiếp xúc với ánh sáng Mặt Trời suốt cả ngày.
Trên đây là những thông tin về bình minh là gì và hoàng hôn là gì cùng các đặc điểm về những hiện tượng tự nhiên này. Mong rằng sau khi đọc xong bài viết, bạn sẽ có thêm kiến thức thú vị về bình minh và hoàng hôn.
