Nước đá khô là một loại hợp chất được sử dụng khá nhiều trong ngành thực phẩm. Vậy thì nước đá khô là gì? Có công dụng như thế nào và công thức hoá học ra sao? Muahangdambao.com sẽ hỗ trợ bạn giải đáp thắc mắc này trong bài viết sau đây nhé!
Nước đá khô là gì?
Đá khô là một dạng rắn của Cacbon dioxit, ở Việt Nam chúng ta còn gọi nó bằng nhiều cái tên khác nhau như là đá khí, đá khói, băng khô hay nước đá khô. Đá khô sẽ không bị nóng chảy ở áp suất thường mà thăng hoa trực tiếp thành dạng khí ở khoảng âm 78.5 độ C. Chính vì thế mà nước đá khô được sử dụng khá rộng rãi như một chất làm mát, dùng để bảo quản thực phẩm hay tạo khói ở trong các buổi tiệc…
Theo phó giáo sư tiến sĩ Trần Hồng Côn thuộc Khoa Hóa (Đại học Khoa học tự nhiên của ĐH Quốc gia Hà Nội): “Thứ “đá nửa ngày không tan” này được gọi là đá khô. Khác với những loại đá thông thường được làm từ nước đóng băng khác. Nhiệt độ thăng hoa thấp (khoảng âm 78,5 độ C). Nhiệt độ này sẽ làm nước đá khô CO2 bốc hơi thành khí chứ không giống như nước đá, tan ra thành nước. Sự giãn nở này sẽ làm giảm nhiệt độ và làm một phần CO2 bị đóng băng thành dạng “tuyết”. Sau đó, phần “tuyết” sẽ được nén lại thành các viên hay khối lớn.
Lịch sử phát triển của nước đá khô như thế nào?
Vào năm 1923, một công ty có tên là Perst Air Devices đã được thành lập tại New York, một nhân viên là Thomas Benton Slate đã phát minh ra đá khô cũng như các thiết bị tạo khói bởi loại đá này khi ấy chỉ được mọi người biết đến như một loại đá có khả năng tạo ra các làn khói trắng khi gặp nước và được sử dụng vào mục đích trình diễn là chính.
Vào năm 1924 khi George C. Cusack và AJ Whaley gia nhập vào 1 công ty và họ đã nhìn thấy được khả năng làm lạnh cực nhanh và sâu của loại đá này. Khi đó họ đã khẳng định được rằng đây là một sản phẩm rất tiềm năng, do vậy đã ký thành công nhiều hợp đồng buôn bán đá khô cho các công ty đường sắt để có thể làm lạnh các chi tiết bằng kim loại, giúp việc tháo lắp các chi tiết máy được dễ dàng hơn.
Tuy nhiên người đầu tiên phát minh ra loại đá này đã rời công ty vào năm 1925, di chuyển về bờ phía tây để có thể tự lập ra cho mình một công ty mới, còn toàn bộ phát minh cũng như là các máy móc, trang thiết bị sản xuất ra loại đá này đều được công ty chủ quản là Perst Air Devices bán đi.
Và cũng vào năm 1925 này, cái tên Dry Ice đã ra đời do công ty DryIce Corporation of America đặt. Trên thế giới, ở đâu cũng có sự hiện diện của loại đá này, ở một số nước bạn hoàn toàn có thể mua chúng trong siêu thị. Tại Việt Nam, nước ta đã có thể sản xuất loại đá đặc biệt này từ năm 1975 nhưng phải mãi đến những năm 2000 thì mới được đưa vào sử dụng nhiều trong đời sống hàng ngày.
Nước đá khô có công thức hoá học là gì?
Nước đá khô là một loại hợp chất vô cơ với công thức hóa học là CO2 ở thể rắn. Thành phần của nó cũng tương tự như khí CO2 ở trong không khí. Tuy nhiên chúng khác nhau ở thể, nước đá khô là CO2 ở trạng thái rắn còn một loại là ở thế khí.
Và ở mỗi thể khác nhau sẽ dẫn đến chúng cũng tồn tại những tính chất vật lý cũng như tính chất hoá học không giống nhau. Phân tử này bao gồm một nguyên tử cacbon liên kết cùng với 2 nguyên tử oxy không duy trì sự cháy. Chúng có thể ở dưới dạng 3 thể khác nhau là thể rắn, thể lỏng và thể khí.
Ứng dụng của đá khô trong đời sống & sản xuất
Ứng dụng trong các máy móc làm mát
Nước đá khô được sử dụng rất nhiều trong quạt của điều hòa, quạt phun sương… với mục đích là làm mát không khí, giúp quạt tạo ra những làn không khí mát lạnh hơn nhiều so với lúc bình thường.
Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng đá khô cho các dòng quạt có cả tính năng dùng đá khô và không được lạm dụng nó quá đà vì quạt mang hơi nước, ẩm nhiều dùng trong 1 thời gian dài sẽ không tốt cho sức khỏe.
Làm lạnh trong ngành thực phẩm
Thường được dùng để ướp kem, bảo quản các loại rau củ quả hay hải sản đem đ đi xuất khẩu. Khi đá khô và thăng hoa nó sẽ trở thành khí CO2 và bao bọc quanh thực phẩm, giúp ngăn chặn vi khuẩn và nấm mốc xâm nhập vào bên trong và gây hại. Ngoài ra, đá khô còn được dùng để bảo quản vắc xin, máu, mẫu thí nghiệm sinh học, tế bào sống… trong y học và tại bệnh viện.
Phục vụ trong một số ngành công nghiệp
Đá khô còn có tác dụng làm sạch những vết bụi bẩn, dầu mỡ, sơn bám dính trên bề mặt máy móc 1 cách nhanh chóng. Giúp tiết kiệm tối đa chi phí bảo dưỡng, không tốn quá nhiều thời gian tháo lắp và vô cùng thân thiện với môi trường.
Sử dụng trong ngành giải trí và những buổi tiệc cưới
Khi gặp nước, đá khô sẽ biến thành hơi nhanh chóng và tạo ra những làn sương mù trắng bay gần mặt đất, tạo hiệu ứng vô cùng thú vị. Chính vì thế mà nó thường được sử dụng làm khói cho các sân khấu, vũ trường, tiệc cưới,… vừa đẹp lại vừa tiết kiệm được 1 khoản chi phí không nhỏ.
Thu nhỏ các thanh trục kim loại
Các ống lót trục được làm bằng chất liệu đồng thau hay kim loại khác sẽ được cho vào bên trong băng khô để làm chúng co lại sao cho vừa khớp với kích thước bên trong của lỗ trục. Khi các ống lót này được làm ấm trở lại thì chúng sẽ nở ra và trở nên rất khít khao.
Lưu ý quan trọng khi sử dụng đá khô bạn cần biết
Mặc dù về bản chất thì đá khô là vô hại nhưng nếu không sử dụng đúng cách sẽ để lại những hậu quả đáng tiếc, do đó bạn cần chú ý những điều như sau:
- Tuyệt đối không được ăn hay nuốt đá khô vì loại đá này rất lạnh và có thể làm “bỏng” lạnh cơ thể của bạn.
- Sử dụng găng tay khi tiếp xúc với đá khô vì đá khô có thể làm hỏng làn da của bạn, khiến bạn cảm thấy tê cóng. Do vậy không nên tiếp xúc trực tiếp bằng tay với đá khô mà cần sự trợ giúp của các thiết bị bảo hộ lao động.
- Nên sử dụng đá khô ở nơi thông thoáng khí. Dù nước đá khô và carbon dioxide không phải là chất độc hại nhưng vẫn có thể gây nguy hiểm không nhỏ cho đường hô hấp. Ngoài ra, khi đá khô được hoà tan với không khí thì xuất hiện nhiều carbon dioxide và làm giảm lượng oxy, khiến con người cảm thấy khó thở.
- Không lưu trữ nước đá khô trong hộp kín vì đá khô sẽ liên tục thăng hoa thành khí carbon dioxide. Nếu lưu trữ nó trong hộp kín sẽ gây ra áp lực tích tụ lớn, có thể gây nổ cũng như những hậu quả không mong muốn.
- Để đá khô ở nơi an toàn, tránh xa tầm tay của trẻ em.
Chắc hẳn nhờ bài viết này, các bạn đã biết nước đá khô là gì cũng như những ứng dụng của nó trong cuộc sống hằng ngày rồi phải không. Mong rằng thông tin này đã giúp ích cho các bạn nhé! Nếu còn thắc mắc nào có yêu cầu được giải đáp, các bạn có thể để để lại bình luận ngay dưới bài viết để được giúp đỡ nhé!
