Lũ lụt – một trong những thảm họa thiên nhiên gây thiệt hại cả về người và tài sản. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ lũ lụt là gì? Nguyên nhân và tác hại? Biện pháp phòng tránh lũ lụt là gì? Mời bạn đọc cùng với chúng tôi khám phá chi tiết ngay sau đây nhé!
Lũ lụt là gì?
Lũ lụt thực chất đây là một danh từ ghép, được tạo thành bởi 2 từ đơn chỉ hai hiện tượng thiên nhiên vô cùng phổ biến là “lũ” và “lụt”. Để hiểu rõ hơn về hiện tượng này thì bạn cần tìm hiểu chi tiết từng khái niệm, cụ thể:
“Lũ” là gì?
Lũ chính là hiện tượng ngập lụt, nước chảy xiết có khả năng cuốn trôi đi nhà cửa, cây cối. Thông thường thì lũ có tốc độ chảy cao, mang tính bất ngờ và xuất hiện chủ yếu ở các vùng núi cao với địa hình đồi dốc.
Lũ được chia ra thành các loại khác nhau, cụ thể như sau:
- Lũ quét: Là hiện tượng lượng mưa lũ khổng lồ sẽ chảy từ trên cao xuống thấp. Lũ quét thì thường không chảy mạnh như là lũ ống nhưng lại gây ra thiệt hại lớn do đường đi của nó rộng nên có thể quét mọi nẻo đường. Sức mạnh của lũ quét sẽ ảnh hưởng bởi độ dốc của địa hình, khối lượng nước cũng như hệ thống rừng. Vì vậy mà trồng rừng để hạn chế xói mòn sẽ hạn chế được tối đa tình trạng lũ quét.
- Lũ ống: Là hiện tượng lũ và nước với lưu lượng lớn sẽ đổ từ trên cao xuống thấp tại địa hình khép kín tại các con hang hoặc là khe suối nhỏ, thường hẹp và có dạng ống. Lúc này, do lượng nước đổ về lớn mà đường thoát nước thì lại khá nhỏ hẹp nên sẽ dẫn đến lũ rất mạnh. Nó có thể cuốn trôi nhà cửa, ruộng vườn trên đường mà nước lũ đổ xuống.
- Lũ sông: Là hiện tượng xảy ra bởi các trận mưa lớn ở đầu nguồn khiến cho lưu vực nước ở trên sông cao và chảy xiết hơn. Từ đó khiến tràn đê gây nên tình trạng ngập lụt.
“Lụt” là gì?
Lụt là hiện tượng nước ngập ở một vùng đất trong một khoảng thời gian nhất định, có thể là do lượng nước lũ quá nhiều khiến cho vỡ đê hoặc do lượng nước lớn không có chỗ thoát nên gây ra tình trạng ngập lụt.
Như vậy, lũ lụt được hiểu một cách đơn giản chính là hiện tượng mực nước trên sông, hồ, mực nước dòng chảy trên sông vượt lớn hoặc quá mức quy định dẫn đến tình trạng ngập úng, tràn đê hay là gây vỡ đê khiến nước trực tiếp tràn vào khu dân cư được bảo vệ.
Nguyên nhân lũ lụt là gì?
Nguyên nhân gây ra hiện tượng lũ lụt bao gồm cả do thiên nhiên và do con người. Dưới đây là một số nguyên nhân chủ yếu gây ra hiện tượng lũ lụt:
- Do mưa lớn kéo dài: Những cơn mưa lớn trút xuống cùng lượng mưa nhiều kéo dài trút xuống tại các khu vực đồi núi, địa hình dốc sẽ gây ra tình trạng lũ. Cơn mưa lớn kéo dài ở vùng đồng bằng, vùng trũng thì sẽ gây nên ngập lụt.
- Do các cơn bão mạnh: Các cơn bão lớn kèm theo mưa cũng là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng lũ lụt. Tỉ lệ lũ quét xảy ra khi mà bão tới cao, xuất hiện nhiều.
- Sóng thần: Những cơn sóng thần bất ngờ ập tới các vùng ven biển cũng là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng ngập lụt. Mức nước dâng cao vượt mặt đê chắn và tràn vào vùng trũng gây ngập lụt.
- Do tác động của con người: Những trận lũ lụt xảy ra nhiều hơn nguyên nhân cũng đến từ các hoạt động của con người. Hoạt động chặt phá rừng, san đồi hay xẻ núi gây ra xói mòn đất, lũ lụt và sạt lở vào mùa mưa. Ngoài ra thì do các tác động của con người gây ô nhiễm môi trường, thay đổi hệ sinh thái cũng làm cho trái đất nóng lên, băng tan… cũng là một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng lũ lụt.
Tác hại của hiện tượng lũ lụt là gì?
Những thiệt hại do lũ lụt gây ra là rất lớn, gây ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của con người và sinh vật trên trái đất. Cụ thể những hậu quả do lũ lụt gây ra như sau:
- Gây ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt: Nguồn nước để ăn, uống bị nhiễm bẩn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và gây ra bệnh tật.
- Thiệt hại về hoa màu, cây trồng: Ngập úng đã gây ra tình trạng thiếu lương thực và nhiều người dân cũng đã phải lâm vào cảnh trắng tay sau trận lũ lụt.
- Thiệt hại về tính mạng con người: Những trận lũ lụt, sạt lở đã gây ra thiệt hại về tính mạng của con người. Con số không chỉ dừng lại ở hàng chục người mất tích hay thương vong.
Biện pháp phòng tránh lũ lụt
Một số biện pháp giúp giảm thiểu tối đa các thiệt hại do lũ lụt gây ra như:
- Di dời ra khỏi khu vực vùng ngập lụt sâu để lên các vùng đất cao hơn.
- Cập nhật diễn biến lũ lụt thường xuyên và liên tục thông qua loa đài, tivi hay các website dự báo thời tiết…
- Không đi bộ, lội nước hoặc lái xe băng qua vùng ngập nước.
- Tuyệt đối không di chuyển qua các cây cầu gỗ trên các dòng nước xiết.
- Thực hiện theo đúng các hướng dẫn chỉ đạo của cán bộ làm công tác phòng chống thiên tai, dịch bệnh.
- Chuẩn bị đồ dùng gọn nhẹ cùng với các đồ thiết yếu nhất mang theo trong trường hợp cần di dời ngay lập tức.
Ngoài ra, bạn cũng cần phải chuẩn bị một số vật dụng, thiết bị cần thiết tại nhà để đối phó với lũ lụt, ngập úng khi cần thiết.
Có thể bạn quan tâm:
Biến đổi khí hậu là gì? Tình hình biến đổi khí hậu ở Việt Nam
Tài nguyên thiên nhiên là gì? Sử dụng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên
Trên đây là những thông tin liên quan đến lũ lụt là gì. Thực tế cho thấy mỗi năm miền Trung của nước ta luôn phải đối mặt với mối lo ngại mang tên “lũ lụt”. Hy vọng bài viết này sẽ giúp mọi người có được sự chuẩn bị kỹ càng ứng phó với thiên tai thiên nhiên, giảm thiểu tối đa hệ quả mà nó đem lại.
