Trong tự nhiên, bạn có thể dễ dàng bắt gặp trùng roi xanh ở những khu vực ao hồ nước đọng. Chúng chính là nguyên nhân tạo nên các váng xanh trên bề mặt nước. Vậy trùng roi xanh là gì, hình thức dinh dưỡng của trùng roi xanh có gì đặc biệt? Hãy cùng tìm hiểu về loại sinh vật đơn bào này qua bài viết sau đây nhé.
Tìm hiểu trùng roi xanh là gì?
Trùng roi xanh có tên khoa học là Euglena viridis, là một loài sinh vật nước ngọt, đơn bào. Môi trường sống của trùng roi xanh là ao và các vùng nước nhỏ chứa nhiều chất dinh dưỡng. Chúng có kích thước nhỏ, thường sinh sản nhanh tạo nên các mảng xanh trên mặt nước của khu vực sinh sống.
Chúng có khả năng quang hợp để tổng hợp chất dinh dưỡng, tuy nhiên chúng cũng có thể ăn các loại chất dinh dưỡng có trong bùn ao.
Đây là một loại sinh vật khá phổ biến, có thể dễ dàng tìm thấy ở nhiều nơi. Nó giúp làm sạch môi trường nước và cũng là nguồn thức ăn của một số loài thủy sinh khác.
Cấu tạo của trùng roi xanh
Cấu trúc bên ngoài của trùng roi
- Trùng roi xanh là các tế bào cực nhỏ có kích thước 15-500 micromet
- Cơ thể là hình thoi với đầu ở dạng tròn hơn và phần đuôi nhọn.
- Có 1 roi dài.
Cấu tạo bên trong của trùng roi
- Cấu tạo bên trong của trùng roi gồm có nhân chứa diệp lục và chất nguyên sinh (khoảng 20 hạt) và hạt dự trữ.
- Đặc biệt, chất diệp lục có trong chất nguyên sinh giúp trùng roi có màu xanh lá cây.
- Ngoài ra, trùng roi còn có điểm mắt, có thể cảm nhận ánh sáng. Dưới điểm mắt là không bào co bóp.
Hình thức dinh dưỡng của trùng roi xanh như thế nào?
Trùng roi xanh có thể cung cấp năng lượng cho cơ thể bằng 2 hình thức dinh dưỡng khác biệt: Tự dưỡng giống như thực vật hoặc dị dưỡng giống với động vật.
Hình thức tự dưỡng
Ở nơi có nhiều ánh sáng và nhiều không gian, trùng roi phát triển rất nhanh, một phần vì nó là loài sinh vật nguyên sinh hướng sáng. Trong môi trường đủ ánh sáng, trùng roi xanh có hình thức dinh dưỡng tự dưỡng như thực vật. Cơ thể của chúng có màu xanh lam do diệp lục và nếu ở một vùng nước có nhiều cá thể trùng roi, nước sẽ chuyển sang màu xanh.
Ở hình thức tự dưỡng, trùng roi xanh sử dụng năng lượng của ánh sáng mặt trời để tổng hợp carbohydrate từ carbon dioxide. Sau đó chúng sử dụng carbohydrate làm nguồn năng lượng trong quá trình hô hấp tế bào và làm vật liệu xây dựng để tổng hợp nhiều loại phân tử sinh học.
Trùng roi lưu trữ carbohydrate trong một polyme glucose khác với tinh bột điển hình – các đơn vị glucose được kết hợp trong liên kết 1,3, thay vì liên kết 1,4 được tìm thấy trong tinh bột thông thường.
Hình thức dị dưỡng
Nếu trùng roi xanh sống trong các môi trường thiếu ánh sáng, chúng sẽ không thể tự dưỡng được và phải chuyển sang hình thức dinh dưỡng dị dưỡng. Trùng roi có thể nhận chất dinh dưỡng từ môi trường bằng cách thực bào hoặc bằng cách hấp thụ các chất hòa tan từ môi trường nước.
Trùng roi thở bằng cách trao đổi không khí qua màng tế bào. Các không bào của cơ thể co bóp để thu thập lượng nước dư thừa và các chất bài tiết, sau đó được thải ra ngoài. Điều này giúp điều chỉnh áp suất thẩm thấu của tế bào trùng roi.
Sự sinh sản của trùng roi xanh
Trùng roi cũng có thể sinh sản bằng hai hình thức là sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính.
Sinh sản vô tính
Trong quá trình sinh sản vô tính, nhân phía sau trùng roi xanh phân chia trước, sau đó nguyên sinh và bào quan lần lượt phân chia. Chất nguyên sinh và bào quan bao gồm hạt diệp lục, điểm mắt, không bào lần lượt trải qua quá trình phân chia.
Sau khi tách hoàn toàn nhân và roi, màng tế bào bắt đầu phân chia. Chúng phân đôi dọc theo chiều dài cơ thể. Sau khi phân đôi, trùng roi xanh tách thành 2 cá thể mới. Hình thức sinh sản vô tính này được gọi là phân đôi dọc.
Sinh sản hữu tính
Khi số lượng trùng roi nhiều, chúng sẽ tạo thành tập đoàn trùng roi. Tập đoàn trùng roi có hình dạng như các hạt hình cầu đối xứng, đường kính khoảng 1mm, nổi trên mặt nước và xoay tròn. Mỗi tập đoàn có hàng nghìn trùng roi xanh hình thoi, trên bề mặt có 2 roi hướng ra ngoài giúp cả tập đoàn di chuyển. Các tập đoàn trùng roi có thể sinh sản hữu tính.
Trong sinh sản hữu tính, một số cá thể rụng roi và biến đổi trực tiếp thành giao tử cái. Một số cá thể khác trở thành giao tử đực, mỗi tế bào phân chia để tạo ra hàng trăm giao tử đực có roi. Giao tử đực sau khi được tung vào nước tìm đến giao tử cái để tạo thành hợp tử. Hợp tử tạo thành tập đoàn mới bên ngoài tập đoàn mẹ.
Lợi ích và tác hại của trùng roi
Lợi ích của trùng roi xanh
Lợi ích không thể bỏ qua đầu tiên của trùng roi xanh là tác động tích cực đến môi trường. Chúng giúp làm sạch ô nhiễm nước, làm cho môi trường nước trong sạch hơn và không còn các chất ô nhiễm nguy hiểm.
Trùng roi còn là thức ăn của một số loài động vật thủy sinh, việc cho các loài động vật thủy sinh ăn trùng roi có thể mang lại hiệu quả kinh tế cho con người mà không tốn quá nhiều chi phí.
Tác hại của trùng roi
Ngược lại, trùng roi cũng có thể gây ra những tác hại nhất định. Những tác hại này có thể ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và tính mạng con người.
Một số trùng roi ký sinh có thể gây hại cũng như gây bệnh truyền nhiễm. Những căn bệnh viêm nhiễm này vô cùng nguy hiểm, trong đó nổi bật nhất là căn bệnh viêm nấm âm đạo.
Hơn nữa, ở một số khu vực ở châu Phi, trùng roi ký sinh có thể gây bệnh ngủ cho người. Nó khiến cơ thể mệt mỏi và không thể hoạt động như bình thường, ảnh hưởng rất xấu đến chất lượng cuộc sống và quá trình sinh hoạt của con người.
Không chỉ ở người, trùng roi còn có thể gây ra một số thiệt hại đáng kể khi ký sinh ở động vật. Nhiều loài động vật bị lây nhiễm theo đàn khiến chúng không thể kiếm ăn và sống sót và có nguy cơ chết hàng loạt.
Có thể bạn quan tâm:
Đa dạng sinh học là gì? Tìm hiểu sự đa dạng sinh học ở Việt Nam
Bài viết đã giới thiệu về trùng roi xanh là gì và các hình thức dinh dưỡng của trùng roi. Hy vọng sau khi đọc xong bài viết, bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức bổ ích về sinh vật đơn bào trùng roi này.
