Thực vật tồn tại xung quanh chúng ta được hình thành từ các tế bào. Tế bào thực vật là gì? Mô hình tế bào thực vật gồm những gì? Cùng muahangdambao.com tìm hiểu về cấu tạo và chức năng của tế bào thực vật qua bài viết này nhé.
Tế bào thực vật là gì?
Tế bào thực vật là những tế bào có nhân thực tồn tại trong cây xanh và các sinh vật quang hợp thuộc giới Plantae. Chúng có những đặc điểm đáng chú ý như vách tế bào tiểu chứa cellulose, hemicellulose và pectin, sự hiện diện của plastid có khả năng thực hiện quá trình quang hợp và lưu trữ tinh bột.
Cấu trúc tế bào lớn giúp điều chỉnh áp lực turgor, thiếu tiên mao hoặc trung tử trừ trong quá trình giao tử, và có một cách đặc biệt để phân chia tế bào thông qua việc hình thành một tấm tế bào hoặc phragmoplast để phân tách các tế bào con mới.
Cấu tạo tế bào thực vật
Mỗi tế bào thực vật đều có màng tế bào, nhiệm vụ của nó là bảo vệ và phân chia tế bào, đồng thời tạo ra một ranh giới giữa bên trong và môi trường xung quanh. Thành tế bào thực vật được cấu tạo từ cellulose. Màng tế bào quản lý chặt chẽ việc di chuyển các chất vào và ra khỏi tế bào, duy trì điện thế màng và ổn định nồng độ chất bên trong và bên ngoài màng. Bên trong màng, có một khối chất tạo thành một hệ thống chất điển hình (chiếm toàn bộ không gian trong tế bào).
Mô hình tế bào thực vật
Tế bào gồm 11 thành phần cơ bản:
1. Plasmodesmata
Plasmodesmata là những ống nhỏ kết nối các tế bào thực vật với nhau, tương tự như hệ thống dẫn truyền thần kinh trong tế bào động vật. Plasmodesmata có nhiệm vụ truyền đạt thông tin qua lại và cầu nối tín hiệu giữa các tế bào.
2. Màng tế bào plasma (Plasma Membrane)
Màng tế bào plasma, còn được gọi là màng tế bào, bao quanh tất cả các tế bào sống. Chức năng của màng tế bào plasma là điều chỉnh sự di chuyển của các phân tử trong và ngoài tế bào.
3. Thành tế bào (Cell Wall)
Thành tế bào là một bức tường cứng bao quanh màng tế bào plasma của tế bào thực vật. Thành tế bào có cấu trúc phức tạp và phục vụ nhiều chức năng, từ bảo vệ tế bào đến điều chỉnh vòng đời của sinh vật thực vật.
4. Lục lạp (Chloroplast)
Lục lạp là đặc điểm quan trọng nhất của thực vật. Đây là các bào quan chuyên biệt có khả năng thực hiện quang hợp, tức là chuyển đổi năng lượng ánh sáng thành năng lượng hóa học để cung cấp thức ăn cho thực vật.
Xem thêm: Quang hợp là gì? Quang hợp thực vật diễn ra ở pha nào?
5. Vacuole
Mỗi tế bào thực vật chứa một vacuole lớn. Vacuole có nhiệm vụ lưu trữ các hợp chất, giúp tăng trưởng và đóng vai trò cấu trúc quan trọng cho thực vật.
6. Mitochondria
Mitochondria là các bào quan quan trọng trong tế bào của sinh vật. Trong tế bào thực vật, chúng phân giải các phân tử carbohydrate và đường để cung cấp năng lượng, đặc biệt là khi lục lạp không thể tạo ra năng lượng từ ánh sáng.
7. Peroxisome
Peroxisome là một nhóm các bào quan được tìm thấy trong tế bào. Chúng có hình dạng gần như hình cầu và được bao bọc bởi một màng duy nhất.
8. Bộ máy Golgi (Golgi Apparatus)
Bộ máy Golgi là bộ phận trong tế bào có chức năng phân phối và vận chuyển các sản phẩm hóa học của tế bào. Nó thực hiện việc sửa đổi chất béo và protein đã được tổng hợp trong mạng lưới nội chất và chuẩn bị để đưa chúng ra khỏi tế bào.
9. Ribosome
Ribosome là các bào quan nhỏ có mặt trong tất cả các tế bào sống. Chúng chứa khoảng 60% RNA và 40% protein. Ribosome có vai trò quan trọng trong việc tổng hợp protein.
10. Mạng lưới nội chất (Rough Endoplasmic Reticulum)
Mạng lưới nội chất là một hệ thống túi sản xuất, xử lý và vận chuyển các hợp chất hóa học trong và ngoài tế bào.
11. Hạt nhân (Nucleus)
Hạt nhân là cơ quan trung tâm xử lý thông tin và quản lý trong tế bào. Nó chứa vật liệu di truyền của tế bào, gồm DNA hoặc RNA, và điều phối các hoạt động của tế bào như tăng trưởng, chuyển hóa, tổng hợp protein và phân chia tế bào (sinh sản).
Tất cả các thành phần trên đây đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc và chức năng của tế bào thực vật, đảm bảo sự sống và hoạt động của chúng.
Sự lớn lên & phân chia của tế bào
Sự lớn lên của tế bào
Các tế bào con là những tế bào non, mới hình thành, có kích thước nhỏ. Chúng tăng trưởng dần lên trở thành những tế bào trưởng thành thông qua quá trình trao đổi chất.
Sự phân chia tế bào
Khi tế bào lớn đến một kích thước nhất định, chúng sẽ tiến hành quá trình phân chia.
Quá trình này diễn ra như sau:
– Ban đầu, tế bào tạo ra sẽ phát triển và đạt đến một kích thước nhất định trước khi chia thành hai tế bào con. Đây được gọi là quá trình phân bào.
– Sau đó, hai nhân hình thành bên trong tế bào và chất tế bào chia ra, tạo thành một vách ngăn hai lớp, chia tách tế bào gốc thành hai tế bào con.
Các tế bào con tiếp tục tăng trưởng và phân chia, tạo ra bốn, sau đó là tám tế bào, và cứ tiếp tục như vậy.
Tính năng phân chia của các tế bào trong mô phân sinh cho phép chúng tạo ra tế bào mới cho cơ thể thực vật.
Quá trình phân chia và tăng trưởng của tế bào đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây và đảm bảo sự di truyền từ cây mẹ sang thế hệ tiếp theo.
Xem thêm: Trùng kiết lị kí sinh ở đâu? Đặc điểm, cấu tạo, hình thức dinh dưỡng
Chức năng của tế bào thực vật
Mọi tế bào đều chứa các phân tử DNA, một vật liệu di truyền quan trọng, cùng với các phân tử RNA tham gia trực tiếp trong quá trình tổng hợp protein, bao gồm cả enzyme. Trong nội bào, tại mỗi thời điểm cụ thể, tế bào tổng hợp một loạt các phân tử sinh học đa dạng.
Tế bào thực vật có nhiều chức năng quan trọng đối với sự sống và hoạt động của cây thực vật. Dưới đây là một số chức năng chính của tế bào thực vật:
- Chức năng quang hợp: Tế bào thực vật chứa các cấu trúc quang hợp như tế bào lá và tế bào nang. Chúng có khả năng hấp thụ ánh sáng mặt trời và chuyển đổi năng lượng ánh sáng thành năng lượng hóa học thông qua quá trình quang hợp. Quang hợp tạo ra đường và các chất hữu cơ khác để nuôi cơ thể cây.
- Chức năng lưu trữ: Tế bào thực vật có thể tích lớn và có thể chứa nhiều chất dự trữ như tinh bột, dầu, protein và khoáng chất. Chúng lưu trữ các dưỡng chất này để sử dụng khi cần thiết, chẳng hạn trong quá trình phát triển hạt, trái cây hoặc trong giai đoạn kém dinh dưỡng.
- Chức năng trao đổi: Tế bào thực vật có khả năng thực hiện quá trình trao đổi chất với môi trường xung quanh. Chúng hấp thụ nước và các chất dinh dưỡng từ đất thông qua rễ, sau đó truyền chúng lên các phần trên của cây thông qua mạch dẫn trong thân và cành. Đồng thời, chúng tiết ra oxy và các chất thải khác thông qua quá trình hô hấp và quang hợp.
- Chức năng phát triển và tái tạo: Tế bào thực vật có khả năng chia tách và phân bổ để tạo ra các tế bào mới để phát triển và tái tạo phần thân và cơ quan của cây. Chúng tham gia vào quá trình tăng trưởng, phân chia tế bào và phát triển các cấu trúc mới như rễ, thân, lá và hoa.
Trên đây là những thông tin về khái niệm tế bào thực vật là gì? Hình dạng & cấu tạo tế bào thực vật. Có thể nói, tế bào thực vật có nhiều chức năng quan trọng trong việc duy trì sự sống và phát triển của cây thực vật. Đã có rất nhiều các công trình nghiên cứu về tế bào gốc thực vật để ứng dụng trong làm đẹp và chữa bệnh trên cơ thể người. Đây cũng là nguồn nguyên liệu quý giá cho ngành dược phẩm & thực phẩm chức năng.
