Có hai loại lực chính tác động lên bề mặt cũng như bên trong của Trái Đất là nội lực và ngoại lực. Trong bài viết chi tiết sau đây, chúng tôi sẽ cùng bạn đọc đi sâu tìm hiểu nội lực là gì, ngoại lực là gì và cách phân biệt hai khái niệm này chính xác nhất.
Nội lực là gì?
Nội lực là lực có nguồn gốc bên trong Trái Đất, do sự chuyển động của các lớp vỏ, manto và nhân của hành tinh. Nội lực được phân thành hai loại chính như sau:
- Nội lực địa nhiệt: Do sự trao đổi nhiệt giữa các lớp bên trong Trái Đất, tạo ra sự biến dạng và chảy của các vật liệu địa chất. Nội lực địa nhiệt được thể hiện thông qua các hiện tượng như: dung nham phun trào, núi lửa, suối nước nóng, suối phun,…
- Nội lực địa chấn: Do sự va chạm, trượt hoặc gập của các mảnh vỏ Trái Đất (mảnh kiến tạo) đã gây ra sự rung động của Trái Đất. Nội lực địa chấn được thể hiện qua các hiện tượng như: sóng thần, động đất, sự hình thành của núi non,…
Nguyên nhân gây ra nội lực Trái Đất là gì?
Nguồn gốc sinh ra nội lực là do sự khác biệt về mật độ cũng như nhiệt độ giữa các lớp bên trong Trái Đất. Các lớp bên trong Trái Đất không cố định mà liên tục chuyển động theo hai cơ chế phân ly và duy chuyển. Cụ thể:
- Quá trình phân ly: Đây là quá trình phân tách các vật liệu địa chất dựa theo mật độ và nhiệt độ. Quá trình này được diễn ra từ khi Trái Đất mới hình thành, khi các loại vật liệu nặng hơn di chuyển về phía trung tâm, tạo thành nhân của Trái Đất. Trong khi đó, các vật liệu nhẹ hơn di chuyển về phía bề mặt để tạo thành vỏ Trái Đất.
- Quá trình duy chuyển: Đây là quá trình di chuyển của các mảnh vỏ Trái Đất trên bề mặt manto dẻo. Quá trình này diễn ra do ảnh hưởng của quá trình phân ly, khi các dòng chảy đối lưu trong manto kéo hoặc đẩy những mảnh vỏ Trái Đất theo nhiều hướng khác nhau. Quá trình này cũng diễn ra do ảnh hưởng của quán tính và ma sát, khi các mảnh vỏ Trái Đất xoay quanh trục Trái Đất và va chạm với nhau.
Nội lực có tầm quan trọng như thế nào?
Nội lực là một yếu tố vô cùng quan trọng trong địa chất, bởi nó ảnh hưởng đến cấu trúc và hình dạng của Trái Đất, cũng như môi trường và cuộc sống trên toàn bộ Trái Đất.
Nội lực là nguyên nhân chính gây ra sự biến đổi của các kiến tạo và các kiến trúc địa chất tiêu biểu như: các dãy núi, hình thành lục địa, các hốc biển… Ngoài ra, nội lực cũng là nguyên nhân gây ra một số hiện tượng thiên tai núi lửa, sóng thần, động đất… Nội lực cũng ảnh hưởng đến sự phân bố và khai thác của các nguồn tài nguyên thiên nhiên khoáng sản, dầu mỏ và khí tự nhiên.
Ngoại lực là gì?
Ngoại lực chính là lực có nguồn gốc bên ngoài, xuất hiện trên bề mặt của Trái Đất. Xu hướng tác động của ngoại lực đó là làm cho các dạng địa hình trên vỏ Trái Đất bị biến đổi. Ngoại lực sẽ phá vỡ và san bằng địa hình do nội lực tạo nên, đồng thời ngoại lực cũng tạo ra những dạng địa hình mới.
Nguồn năng lượng sinh ra ngoại lực chủ yếu chính là nguồn năng lượng từ bức xạ mặt trời. Bức xạ mặt trời được gọi là tài nguyên mặt trời hay ánh sáng mặt trời, bức xạ mặt trời cũng là một thuật ngữ chung để chỉ bức xạ điện từ do mặt trời phát ra.
Ngoại lực và nội lực có mối quan hệ như thế nào?
Nội lực và ngoại lực là hai lực trái ngược nhau tồn tại trên Trái Đất, tác động lẫn nhau để tạo nên bề mặt Trái Đất như hiện nay. Nội lực có xu hướng tạo nên những dạng địa hình như núi, núi lửa, sự đứt gãy lục địa, khiến bề mặt, địa hình địa cầu trở nên gồ ghề hơn. Ngoại lực thì lại có xu hướng làm bề mặt Trái Đất bị rửa trôi và san bằng hơn.
Chính vì thế, nội lực và ngoại lực là hai lực đối nghịch hoàn toàn với nhau. Mối quan hệ giữa nội lực – ngoại lực đã được biểu hiện ngay từ cái tên của chúng.
Phân biệt điểm giống và khác nhau giữa nội lực với ngoại lực
Điểm giống nhau
Nội lực và ngoại lực đều là những lực tác động vào bên ngoài và bên trong Trái Đất, có ảnh hưởng đến cuộc sống con người cũng như nhiều loài sinh vật khác, có khả năng hình thành nên các dạng địa hình mới.
Điểm khác nhau
Bên cạnh những điểm giống nhau, nội lực và ngoại lực còn có những điểm khác biệt sau đây:
| Tiêu chí so sánh | Nội lực | Ngoại lực |
| Nơi diễn ra | Diễn ra bên trong Trái Đất | Diễn ra bên ngoài bề mặt Trái Đất |
| Nguồn gốc sinh ra | Do tác động của các lực bên trong Trái Đất như là sự phân hủy của các chất phóng xạ, sự chuyển dịch cũng như sắp xếp lại vật chất của cấu tạo Trái Đất. | Bắt nguồn từ nguồn năng lượng bức xạ của Mặt Trời. |
| Kết quả | Khiến cho bề mặt của Trái Đất nhô lên hoặc bị thụt xuống. | Khiến cho bề mặt của Trái Đất có xu hướng phẳng lại. |
| Sự tác động | Tác động theo phương thẳng đứng hoặc là nằm ngang. | Tác động bởi 4 quá trình là bóc mòn, bồi tụ, phong hóa và vận chuyển. |
Giải đáp ý nghĩa một số thuật ngữ khác liên quan đến nội lực
Biểu đồ nội lực là gì?
Trong lĩnh vực kỹ thuật cơ khí, biểu đồ nội lực là đồ thị biểu diễn sự biến thiên của nội lực dựa theo vị trí, từ đó ta có thể suy ra mặt cắt nguy hiểm là mặt cắt tại đó với trị số nội lực là lớn nhất.
Giọng hát nội lực là gì?
Giọng nội lực là gì? Giọng hát nội lực là yếu tố rất quan trọng trong việc trở thành một ca sĩ xuất sắc. Nhờ giọng hát nội lực, bạn có thể truyền đạt cảm xúc của mình và chạm đến lòng người nghe một cách chân thành nhất.
Tuy nhiên, không phải ai cũng sinh ra với chất giọng nội lực tự nhiên. May mắn là, thông qua những kỹ thuật hiện đại và ý thức thì bạn vẫn có thể phát triển giọng hát nội lực của mình.
Nội lực là gì trong môn sức bền vật liệu?
Giữa các phần tử vật chất luôn có những tương tác với nhau. Tại thời điểm ban đầu, lực tương tác đảm bảo sự không thay đổi hình dạng của các vật thể. Tuy nhiên, dưới tác động của ngoại lực vật biến dạng sẽ kéo theo sự thay đổi lực tương tác bên trong vật thể.
Thừa nhận giả thiết vật thể ở trạng thái tự nhiên có nghĩa là ở trạng thái cân bằng ban đầu khi chưa xuất hiện tác động bên ngoài, nội lực trong hệ sẽ bằng không. Từ đây, ta có định nghĩa nội lực là các lực tương tác giữa những phần tử vật chất của vật thể xuất hiện khi vật rắn biến dạng dưới tác động của ngoại lực.
Sức mạnh nội lực là gì?
Sức mạnh nội lực chính là niềm tin để sớm hiện thực hóa những khát vọng xây dựng đất nước phát triển hạnh phúc, phồn vinh. Để có thể phát huy sức mạnh nội lực, ngoài việc quyết liệt xây dựng Chính phủ số để phục vụ người dân và doanh nghiệp, nhiều giải pháp khác đã được Chính phủ đưa ra nhằm kịp thời ứng phó như cải cách mạnh mẽ thể chế.
Có thể bạn quan tâm:
Lực Coriolit là gì? Tìm hiểu nguyên nhân sinh ra lực Côriolit
Trong bài viết trên đây, muahangdambao.com vừa giúp bạn đọc tìm hiểu khái niệm nội lực là gì và phân biệt nội lực và ngoại lực. Nếu còn bất cứ băn khoăn nào cần chúng tôi giải đáp thêm, đừng quên để lại bình luận bên dưới nhé!
