Con người nếu muốn giao tiếp với máy móc hay các thiết bị điện từ thì phải cần đến ngôn ngữ lập trình. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ ngôn ngữ lập trình là gì? Có những loại nào? Ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất? Tham khảo ngay những chia sẻ dưới đây để có câu trả lời nhé!
Ngôn ngữ lập trình là gì?
Ngôn ngữ lập trình là một dạng “ngôn ngữ” được sử dụng để giao tiếp với các thiết bị điện tử, máy móc… nhằm mục đích là “lập trình” một sản phẩm công nghệ, kỹ thuật số nào đó. Nói cách khác, ngôn ngữ lập trình chính là tập hợp nhiều câu lệnh với mục đích hướng dẫn máy tính thực hiện một chức năng nào đó.
Cũng giống như các loại ngôn ngữ khác, ngôn ngữ lập trình cũng có những hệ thống quy tắc riêng và bắt buộc người dùng cần phải tuân theo. Cụ thể, một ngôn ngữ lập trình sẽ gồm có 3 thành phần chính đó là:
- Bảng ký hiệu: là một cấu trúc dữ liệu được sử dụng bởi trình dịch ngôn ngữ như trình biên dịch hoặc là trình thông dịch. Trong đó mỗi định danh (hay ký hiệu), thủ tục, hằng số và hàm trong mã nguồn của một chương trình sẽ được liên kết với thông tin có liên quan đến khai báo hoặc là xuất hiện trong mã nguồn.
- Bộ quy tắc: do lập trình viên tạo ra, mục đích là để đối chiếu cú pháp của thuật toán hoặc là chương trình viết ra đã hợp lệ với bộ quy tắc hay chưa.
- Ngữ nghĩa: để lập trình viên hiểu rõ được ý nghĩa của việc các thao tác máy tính sẽ thực hiện (tùy theo ngữ cảnh và từng định danh riêng).
Phân loại ngôn ngữ lập trình
- Ngôn ngữ máy
Được xem là loại cơ bản nhất trong số tất cả các loại ngôn ngữ lập trình khác. Loại ngôn ngữ lập trình này khá đơn giản, là ngôn ngữ nền tảng của bộ vi xử lý.
Ngôn ngữ máy là loại được hiển thị dưới dạng mã nhị phân. Đặc biệt, các loại ngôn ngữ lập trình khác đến cuối cùng thì đều sẽ được chuyển thành dạng ngôn ngữ máy trước khi chúng thực sự hoàn thiện chương trình.
- Hợp ngữ
Hợp ngữ cũng được coi là một trong số những ngôn ngữ lập trình bậc thấp. Hợp ngữ được đánh giá thấp bởi vì nó khá phức tạp và chịu sự chi phối bởi những loại vi xử lý khác nhau. Kèm theo đó còn có công cụ hợp dịch để có thể dịch từ hợp ngữ sang ngôn ngữ máy ở giai đoạn phát triển chương trình.
Hiện tại thì loại ngôn ngữ lập trình này đang dần đánh mất đi phong độ. Nó không được đánh giá cao so với các loại ngôn ngữ lập trình khác mặc dù ban đầu thì nó được viết bằng những từ viết tắt trong tiếng Anh.
- Ngôn ngữ lập trình bậc cao
So với 2 loại ngôn ngữ lập trình trên thì ngôn ngữ lập trình bậc cao được rất nhiều người biết đến thông qua tính hiện đại, sự tự nhiên cùng với khả năng độc lập. Đặc biệt, loại ngôn ngữ này hoàn toàn không chịu sự chi phối của công cụ dịch và những thiết bị sử dụng.
Ví dụ: C, C++, Java, Pascal, PHP, Visual Basic…
Ngoài ra, dựa theo cách thức xây dựng và thực hiện ngôn ngữ lập trình thì người ta còn có thể chia ngôn ngữ lập trình làm 3 loại như sau:
- Ngôn ngữ lập trình tuyến tính: Đây là loại ngôn ngữ lập trình vận hành theo trình tự viết các lệnh, cụ thể đó là từ đầu tới cuối và từ trước tới sau..
- Ngôn ngữ lập trình hướng cấu trúc: Được vận hành theo các cụm chương trình con, được phân chia ra từ chương trình chính.
- Ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng: Loại ngôn ngữ lập trình này hoạt động xoáy sâu vào đối tượng, cơ sở để giải thuật đó chính là đối tượng.
TOP các ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất
Java
Java được Oracle phát minh vào năm 1991, là một trong số ngôn ngữ lâu đời và có chỗ đứng bền vững trên thị trường. Java trở thành một trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất trên thế giới hiện nay.
Java chính là phần thiết yếu trong phát triển ứng dụng Android, phần mềm doanh nghiệp hoặc tivi thông minh.
JavaScript
JavaScript cũng là một trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất hiện nay. Nó thường được sử dụng vào việc thiết kế ứng dụng web.
Mặc dù có tên giống nhau nhưng JavaScript lại không liên quan nhiều đến Java. JavaScript chạy trên website hiện đại. Tuy nhiên đôi khi nó lại là nguyên nhân làm chậm tốc độ của trình duyệt hoặc là đẩy người dùng vào nhiều lỗ hổng về bảo mật.
PHP
PHP – ngôn ngữ lập trình đã quá phổ biến trong thiết kế và tạo dựng website. Theo như ước tính không chính thức thì PHP hiện đang được sử dụng cho khoảng ⅓ số lượng website trên toàn cầu.
Ngôn ngữ lập trình này không hề bị bó buộc, luôn linh hoạt để chỉnh sửa các lỗi. Vậy nên có thể nói PHP dẫn đầu các ngôn ngữ lập trình được sử dụng để phát triển website. Các nền tảng lớn như: WordPress, Facebook hay Yahoo… đều được phát triển bằng ngôn ngữ PHP.
Ruby
Có thể nói các nhà phát triển rất yêu thích ngôn ngữ lập trình Ruby này bởi vì nó đơn giản, dễ đọc và cũng dễ viết. Đi kèm với nó là Rails, một framework add-on giúp cho việc xây dựng ứng dụng website trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
Python
Python – ngôn ngữ lập trình đóng vai trò quan trọng và dường như không thể thay thế trong cuộc sống ngày nay. Python xuất phát điểm từ năm 1989, được sử dụng miễn phí, đơn giản, dễ học và cũng rất linh hoạt. Thêm vào đó, Python còn được sử dụng để dạy học bởi nó có nhiều công cụ cũng như số liệu được cung cấp sẵn hơn so với các loại ngôn ngữ lập trình khác.
C
Trong danh sách các loại ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất thế giới thì không thể không nhắc đến C. C được sử dụng trong hệ điều hành UNIX từ lâu đời, được sáng chế ra vào năm 1972 và vẫn còn rất thịnh hành đến ngày nay.
C không chỉ được yêu thích bởi khả năng hoạt động trên tất cả các nền tảng điện toán mà nó còn sở hữu tính ổn định và tính dễ hiểu đối với hầu hết các lập trình viên từ khắp mọi nơi trên thế giới.
C#
C# hay “C-sharp” là ngôn ngữ lập trình được Microsoft phát triển và là một biến thể của ngôn ngữ C. C# rất được yêu chuộng bởi các tính năng của C# rất đa dạng. Đặc biệt là độ bảo mật cao, rất thuận tiện cho người mới bắt đầu.
Có thể nói trong các loại ngôn ngữ lập trình hiện nay thì C# chính là sự lựa chọn hoàn hảo để phát triển ứng dụng web, desktop hoặc thậm chí là VR, 2D, 3D…
CSS
Ngôn ngữ lập trình CSS (Cascading Style Sheets) là ngôn ngữ dùng cho thiết kế định dạng và layout website. Hiện nay có rất nhiều menu trên website và ứng dụng di động đều được viết bởi CSS kết hợp cùng với JavaScript và HTML.
C++
C++ được phát minh vào năm 1983 như là một sự lựa chọn thay thế cho ngôn ngữ lập trình C truyền thống. C++ thực sự rất phổ biến đối với các nhà phát triển trên toàn cầu, từ video game cho đến các các phần mềm có mục đích thương mại.
Ví dụ: Microsoft Windows, Google Chrome hoặc là các phần mềm cho phi cơ chiến đấu thì đều được viết bằng ngôn ngữ lập trình C++.
TypeScript
Được ra mắt vào năm 2012 bởi Microsoft, TypeScript cũng trở nên rất phổ biến đối với các nhà lập trình. TypeScript thật ra chính là một “giải pháp” cho các vấn đề của JavaScript. Cụ thể: JavaScript thì thường sẽ khó khăn trong việc đọc code và bảo trì.
R
Ngôn ngữ lập trình R được sáng tạo ra bởi Ross Ihaka và Robert Gentleman tại Đại học Auckland, New Zealand. Hiện nó đang được phát triển bởi Nhóm Phát triển R Core.
R là ngôn ngữ lập trình nhưng cũng thường được coi như là một môi trường phần mềm để phân tích thống kê, biểu diễn đồ họa và báo cáo. Một điểm mạnh lớn của R đó chính là số lượng lớn các gói mở rộng đã được phát triển (số lượng có sẵn trên CRAN đã đạt 10.000). Hiện tại thì ngôn ngữ lập trình này đang được duy trì bởi một nhóm quốc tế gồm khoảng 20 nhà thống kê và nhà khoa học máy tính.
Swift
Swift được phát triển bởi Apple, sử dụng chủ yếu để phát triển các ứng dụng cho hệ điều hành iOS, macOS, watchOS và tvOS.
Swift có thể tương thích với Objective-C, đây một ngôn ngữ lập trình khác cũng được sử dụng cho việc phát triển ứng dụng di động của Apple.
Có thể bạn quan tâm:
PLC là gì? Tổng quan về lập trình PLC cơ bản
Hướng dẫn cách kết nối bluetooth với máy tính, laptop đơn giản
Trên đây là những thông tin liên quan đến ngôn ngữ lập trình là gì. Có thể thấy rằng ngôn ngữ lập trình đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực công nghệ thông tin và phát triển phần mềm. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm những kiến thức bổ ích về loại “ngôn ngữ” này!
