Insulin là một chất có vai trò quan trọng đối với cơ thể, đặc biệt là với những người mắc đái tháo đường. Vậy Insulin là gì? Có vai trò gì? Cách sử dụng insulin điều trị bệnh tiểu đường như thế nào?
Insulin là gì?
Insulin là một loại hormon do các “tế bào đảo tụy” ở tuyến tụy tiết ra, có tác dụng chuyển hóa các carbohydrate. Ngoài ra, Insulin còn có tác dụng giúp chuyển hóa mô mỡ và gan thành năng lượng ATP cung cấp cho các hoạt động sống của cơ thể. Insulin sẽ được tổng hợp ở tế bào Beta trong đảo tụy bằng hoạt động của bộ máy tổng hợp protein trong tế bào
Insulin đóng vai trò gì với bệnh nhân tiểu đường?
Insulin đóng vai trò rất quan trọng đối với bệnh nhân bị tiểu đường.
– Bệnh nhân tiểu đường tuýp 1: Bệnh nhân ở tình trạng này phải đối mặt với sự thiếu hụt insulin. Do đó, những trường hợp bị bệnh tiểu đường tuýp 1 thường được điều trị bằng cách bổ sung insulin từ bên ngoài theo chỉ định của bác sĩ.
– Bệnh nhân tiểu đường tuýp 2: Ở trường hợp này, cơ thể bệnh nhân vẫn có thể tự sản xuất được insulin. Tuy nhiên, quá trình sản sinh này không được như những người khỏe mạnh và có thể xuất hiện tình trạng kháng insulin. Do đó, người bệnh có thể được dùng thuốc kết hợp với bổ sung theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Lưu ý, mục đích sử dụng insulin cho bệnh nhân tiểu đường là bổ sung insulin cần thiết giúp bệnh nhân kiểm soát tốt lượng đường trong máu. Do đó, không phải cứ bổ sung insulin đồng nghĩa với việc bệnh của bạn đã ở giai đoạn nặng. Bệnh nhân đừng nên lo lắng quá, hãy tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ để kiểm soát tiểu đường một cách tốt nhất.
Các loại Insulin và lưu ý khi sử dụng
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, đối với người bệnh tiểu đường, Insulin là một liều thuốc quan trọng trong việc điều trị bệnh. Có 4 loại Insulin chính đó là Insulin tác dụng nhanh, ngắn, Insulin tác dụng trung bình, trung gian, Insulin tác dụng chậm, kéo dài và Insulin trộn, hỗn hợp.
- Các loại Insulin tác dụng nhanh và ngắn thường được tiêm trực tiếp vào da, thuốc sẽ phân ly nhanh chóng thành các monomer và hấp thu vào cơ thể. Sau khoảng 1 giờ, thuốc sẽ đạt đỉnh hấp thu. Do tác dụng nhanh của Insulin dạng tiêm nên người bệnh cần rất lưu ý về lượng carbohydrate trong bữa ăn. Đối với loại insulin này, người bệnh cần chú ý hạn chế độ ăn những thực phẩm có chứa carbohydrate như khoai lang, chuối, yến mạch…Liều dùng insulin cho phép là từ 0,5-1 IU/kg mỗi ngày.
- Đối với Insulin tác dụng trung bình sẽ có tác dụng kéo dài hơn nhờ sự phối hợp giữa Insulin zinc hòa tan với protamine zinc Insulin. Loại thuốc này sau khi được tiêm sẽ bắt đầu có tác dụng sau 2 – 4 giờ, đạt đỉnh tác dụng sau 6 – 7 giờ và kéo dài khoảng 10 – 20 giờ. Loại Insulin này cần tiêm 2 lần mỗi ngày để đảm bảo hiệu quả.
Trường hợp bệnh đái tháo đường tuýp 1, lưu ý:
– Liều tiêm duy trì thông thường từ 0,5-1 IU/kg mỗi ngày.
– Người có cân nặng bình thường có liều tiêm từ 0,4-0,6 IU/kg mỗi ngày.
– Người bị béo phì có liều tiêm cao hơn từ 0,8-1,2 IU/kg mỗi ngày.
Trường hợp bị đái tháo đường tuýp 2, bạn nên lưu ý:
– Liều tiêm đầu được khuyến cáo khoảng 0,2 IU/kg mỗi ngày.
– Buổi sáng tiêm 2/3 tổng liều tiêm insulin, tỷ lệ insulin thường và insulin NPH là 1:2.
– Buổi tối tiêm 1/3 tổng liều tiêm insulin, tỷ lệ giữa insulin thường và insulin NPH là 1:1.
- Loại Insulin tác dụng chậm và kéo dài thường dùng vào buổi tối. Thời gian tốt nhất để sử dụng loại Insulin này là vào buổi tối.
Trường hợp bị tiểu đường tuýp 1, bạn lưu ý:
– Liều tiêm đầu bằng 1/3 tổng liều insulin, insulin tác dụng nhanh, insulin tác dụng ngắn hoặc insulin tiêm trước ăn được khuyến cáo dùng để đáp ứng yêu cầu còn lại của lượng insulin hằng ngày.
– Liều lượng tiêm nên duy trì từ 0,5-1 IU/kg, chia thành nhiều liều mỗi ngày, người không bị béo phì dùng từ 0,4-0,6 IU/kg/ ngày, còn người béo phì có thể dùng từ 0,6-1.2 IU/kg/ ngày.
Trường hợp bị tiểu đường tuýp 2, nếu không thể kiểm soát được bằng thuốc trị tiểu đường uống, bạn có thể dùng liều 10 IU mỗi ngày (tương đương 0,1 -0,2 IU/kg mỗi ngày).
- Insulin hỗn hợp là loại Insulin trộn sẵn 2 loại Insulin tác dụng nhanh và tác dùng dài trong cùng một mũi tiêm. Chính vì thế, thuốc sẽ có 2 đỉnh tác dụng, một là tác dụng của Insulin nhanh đối với lượng carbohydrate trong bữa ăn và tác dụng của Insulin lâu dài để tạo nên nồng độ Insulin nền.
Trường hợp bị tiểu đường tuýp 1, lưu ý:
– Liều đầu dùng khoảng 0,2-0,4 IU/kg/ngày.
– Liều duy trì dùng khoảng 0,5-1 IU/kg/ngày. Trường hợp bệnh nhân kháng insulin (có thể do béo phì), nên dùng liều cao hơn bình thường.
Trường hợp bị tiểu đường tuýp 2, bạn nên sử dụng liều đầu 10 IU mỗi ngày (tương đương với 0,1-0,2 IU/kg mỗi ngày).
Có thể bạn quan tâm:
Histamin là gì? Những loại thuốc kháng histamin nào tốt nhất hiện nay?
Đầy hơi là gì? Báo hiệu bệnh lý nghiêm trọng nào? Cách khắc phục
Tác dụng phụ của Insulin
Insulin có các tác dụng phụ điển hình như gây hạ glucose huyết, hiện tượng somogyi, dị ứng Insulin, tăng cân, loạn dưỡng mô mỡ.
Trong đó, hạ glucose huyết là tác dụng phụ thường gặp nhất khi dùng Insulin tiêm trực tiếp vào cơ thể. Khi lượng Insulin thừa thì cũng gây ức chế sự chuyển hóa glycogen, khiến lượng glucose trong máu bị giảm mạnh.
Hiện tượng somogyi là hiện tượng quá liều Insulin, dẫn đến hạ glucose huyết và làm giải phóng quá nhiều hormone điều hòa ngược làm gây ra hiện tượng tăng glucose huyết phản ứng.
Tùy vào tình trạng bệnh tiểu đường của mỗi bệnh nhân mà mà bác sĩ sẽ chỉ định liều dùng insulin. Để quá trình điều trị có kết quả tốt nhất, hãy đến thăm khám sớm nếu cơ thể có dấu hiệu bất thường và thực hiện theo đúng phác đồ bác sĩ đề ra. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn đọc những kiến thức bổ ích về insulin là gì và cách sử dụng insulin trong điều trị bệnh tiểu đường.
