“Ăn ốc nói mò” là một trong những câu thành ngữ được sử dụng rất nhiều trong cuộc sống hàng ngày. Vậy thì ăn ốc nói mò nghĩa là gì? Hãy cùng tìm hiểu rõ ràng hơn với muahangdambao.com trong bài viết ngay dưới đây các bạn nhé!
Tìm hiểu câu thành ngữ “ăn ốc nói mò” là gì?
Ăn ốc nói mò là câu thành ngữ được dùng để chỉ những lời nói bịa đặt, không chính xác. Ngoài ra, câu thành ngữ trên cũng để nói tới những người mơ hồ về nội dung mà họ muốn truyền đạt dẫn đến cách trình bày thiếu sự logic và không mạch lạc khiến người khác khó hiểu.
Trước hết, nếu xét đến ngữ nghĩa của từ “ăn ốc” và “nói mò” thì đây là 2 từ không hề có mối liên hệ về nhân quả. Khi chúng đi cạnh nhau sẽ thể hiện một sự không nhất quán giữa hành động và lời nói. “Ăn ốc nói mò” chính là ý chỉ sự cập rập của lý lẽ và lập luận trong lời nói.
Vậy ăn ốc nói mò là phương châm gì?
Ăn ốc nói mò là sự vi phạm phương châm về chất bởi phương châm về chất được hiểu là: “Trước khi phát biểu hay bình luận về bất cứ một vấn đề nào thì bản thân cần biết chính xác những điều mình muốn nói là gì và kết quả đó phải được xác thực từ những nguồn có uy tín. Không nên nói những điều mà mình không biết là có đúng hay không, chưa có một cơ sở nào để xác thực thông tin cả”.
Câu thành ngữ “ăn ốc nói mò” có nguồn gốc từ đâu?
Ăn ốc nói mò là câu thành ngữ đã được đúc kết từ ngàn xưa nhờ truyền miệng nên không có cách giải thích chính xác nhất về nguồn gốc. Thế nhưng trong dân gian vẫn lưu truyền một vài lý giải dựa theo đặc trưng của văn hóa xã hội.
Từ các câu chuyện phiếm ở hàng quán vỉa hè
Một số người cho rằng câu thành ngữ ăn ốc nói mò là xuất phát từ văn hóa hàng quán. Bởi vì khi xưa những người thường la cà ở các hàng ăn uống hay tụ tập lại với nhau để nói chuyện phiếm.
Họ thường nhâm nhi các món ăn, đặc biệt ở vùng nông thôn Việt Nam khi xưa là món ốc, rồi cùng nói về những câu chuyện trên trời dưới đất cho thỏa thích chứ không cần biết nó có đúng sự thật hay không. Do vậy mà hình tượng “ăn ốc nói mò” còn đại diện cho lối buôn chuyện không có căn cứ.
Ngoài ra, ở những quán rượu bình dân, khi mà người ta chỉ lo “chén chú chén anh” thì việc vừa nhâm nhi vừa buôn chuyện “thiên thời” cũng là một trong những nguyên nhân chính, người ta cũng dùng câu “ăn ốc nói mò” để diễn tả lối nói chuyện không mang lại nhiều thông tin và đương nhiên cũng không thể thuyết phục người khác.
Dựa vào cấu trúc “ăn…nói…” trong thành ngữ của người Việt xưa
“Ăn ốc” và “nói mò” là hai hành động không bổ nghĩa cho nhau nên nhiều người cho rằng việc “ăn ốc nói mò” vốn được lấy ý tưởng từ những câu thành ngữ được lưu truyền trong dân gian như là: “Ăn măng nói mọc”, “ăn không nói có”, “ăn gian nói dối”,…
Chính bởi sự liên kết mật thiết giữa “ăn” và “nói” trong văn hóa của người Việt nên để diễn đạt ý đoán mò không căn cứ, người xưa cũng dùng từ “nói mò”. Trạng từ “mò” này lại đồng âm với động từ “mò” trong hành động mò cua, bắt ốc – đây là một công việc cùng có tính chất tương đối mơ hồ không định hướng rõ ràng.
Do đó mà “ốc” đã được chọn để làm hình tượng chính trong câu thành ngữ. Vậy là thành ngữ “ăn ốc nói mò” đã được hình thành theo cấu trúc của thế hệ trước.
Tại sao chúng ta không nên có tính cách “ăn ốc nói mò”?
Như đã nói ở trên thì ăn ốc nói mò là hành vi bịa đặt, không có căn cứ cụ thể. Chính vì thế điều này có thể gây ảnh hưởng đến tính chân thật của sự việc hoặc thậm chí là nhân phẩm của người khác.
Do vậy, bạn cần hết sức cẩn thận trước khi nói về bất cứ điều gì, tìm hiểu rõ ngọn ngành đầu đuôi câu chuyện, tránh kết luận vội vàng gây ra những hậu quả không đáng có.
Ví dụ: Bạn tung những tin đồn thất thiệt lên mạng Facebook về 1 cá nhân nào đó. Điều này đã làm ảnh hưởng đến danh tiếng của người bị hại, khiến người bị hại tổn thương, ảnh hưởng đến tâm lý.
“Ăn ốc nói mò” trong tiếng Anh là gì?
Trong tiếng Anh thì ăn ốc nói mò được diễn đạt bằng câu “to speak by guess and by god”. Câu này ý chỉ những người nói chuyện đều dựa trên cảm tính và dựa vào thần thánh chứ không hề có căn cứ hay lý lẽ gì để chứng minh sự thật. Mặc dù chưa thể hiện được đúng tinh thần của câu gốc nhưng đây cũng là một câu khá gần nghĩa để phục vụ nhu cầu chuyển ngữ của câu “ăn ốc nói mò” sang tiếng Anh.
Gợi ý một số câu thành ngữ khác có nghĩa giống “ăn ốc nói mò”
Kho tàng thành ngữ Việt Nam rất đa dạng và phong phú chính vì thế cũng có rất nhiều câu có nghĩa tương tự như “ăn ốc nói mò” mà bạn có thể tham khảo để sử dụng trong cuộc sống hàng ngày nhé!
- Ăn đơm nói đặt: Được dùng để chỉ những người chuyên bịa đặt chuyện không đúng sự thật nhằm bôi nhọ nhân phẩm của người khác.
- Ăn có nhai, nói có nghĩ: Ý muốn răn dạy con người rằng trước khi nói ra bất cứ điều gì cùng phải suy nghĩ cho thấu đáo giống như trước khi nuốt thì phải nhai vậy.
- Ăn ngay nói thẳng: Dùng để chỉ những người có tính cách bộc trực, thẳng thắn không thích sự xu nịnh và cũng không toan tính khi giao tiếp.
- Ăn to nói lớn: Đa phần mang hàm nghĩa là phê phán những người nói chuyện và cư xử sỗ sàng và thiếu tế nhị hơn. Nhưng cũng có thể hiểu đó là những người hào sảng, chuyên làm chuyện tốt. Nói chung tùy vào ngữ cảnh mà chúng ta có thể hiểu câu này theo 2 nghĩa.
- Ăn đằng sóng, nói đằng gió: Phê phán những người chuyên nói dối trắng trợn với mục đích vụ lợi cho bản thân mình hoặc có dã tâm hãm hại người khác.
- Ăn bớt bát, nói bớt lời: Khuyên con người ta nên biết khiêm nhường, không nên để bị cảm xúc chi phối quá nhiều đến quyết định để rồi xảy ra những điều đáng tiếc.
- Một lời nói dối, sám hối bảy ngày: Ám chỉ những lời mà bạn nói ra cũng có thể gây tổn hại đến người khác và những tội lỗi khôn lường mà bạn sẽ phải ân hận sau này.
Mong rằng bài viết nói trên của chúng tôi đã giúp các bạn hiểu rõ ăn ốc nói mò là gì cũng như nguồn gốc của câu nói này. Nếu vẫn còn thắc mắc nào cần được giải đáp thêm, vui lòng để lại bình luận bên dưới để chúng tôi giúp đỡ trả lời ngay bạn nhé!
