Máu là một trong những thành phần quan trọng nhất của sự sống. Hầu như bất kỳ loài động vật nào sở hữu hệ thống tuần hoàn đều có máu. Các thành phần chính của máu bao gồm huyết tương, hồng cầu, bạch cầu… Vậy huyết tương là gì, các thành phần của máu có đặc điểm chính như thế nào và chức năng của chúng là gì? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về máu để bạn cùng tham khảo.
Tìm hiểu máu là gì, thành phần cấu tạo của máu?
Máu là mô liên kết lỏng trong cơ thể, lưu thông khắp cơ thể chúng ta, cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho các tế bào và mô khác nhau. Máu chiếm 8% trọng lượng cơ thể con người. Một người trưởng thành trung bình có khoảng 5-6 lít máu.
Thành phần của máu bao gồm nhiều loại cấu trúc tế bào khác nhau. Khi mẫu máu được quay trong máy ly tâm, nó được tách thành các thành phần sau: huyết tương, tế bào máu (bạch cầu, tiểu cầu và hồng cầu).
Huyết tương là gì, những đặc điểm của huyết tương
Huyết tương là chất lỏng ngoại bào của các tế bào máu, là một phần quan trọng của môi trường bên trong cơ thể. Nó cũng đóng vai trò trong việc kết nối môi trường bên trong và bên ngoài của cơ thể. Huyết tương chiếm đến 55% máu.
Trong thành phần hóa học của huyết tương, nước chiếm 90 ~ 92%, 10% còn lại chủ yếu là protein huyết tương hòa tan, chất điện giải, chất dinh dưỡng, enzyme, hormone, cholesterol và những thành phần quan trọng khác.
Chức năng chính của huyết tương là gì?
- Huyết tương có chứa các yếu tố đóng vai trò chính trong cơ chế đông máu của cơ thể.
- Giúp vận chuyển chất dinh dưỡng, chất điện giải, hormone và các chất quan trọng khác khắp cơ thể.
- Tham gia vào quá trình loại bỏ các chất thải bằng cách vận chuyển chúng đến gan, phổi, thận hoặc da.
- Huyết tương có chứa các kháng thể và globulin miễn dịch chống lại mầm bệnh.
- Các chất có trong huyết tương đóng vai trò là chất đệm, cho phép huyết tương hỗ trợ chức năng tế bào bằng cách duy trì độ pH trong phạm vi bình thường.
- Nó còn có chức năng duy trì nhiệt độ cơ thể bằng cách cân bằng nhiệt.
Hồng cầu và đặc điểm chính của nó là gì?
Hồng cầu là loại tế bào máu có số lượng nhiều nhất trong máu và cũng là phương tiện chính để vận chuyển oxy qua máu ở động vật có xương sống và cũng có chức năng miễn dịch.
Tế bào hồng cầu trưởng thành của con người nhỏ, tròn và hai mặt lõm. Tế bào linh hoạt và có thể thay đổi hình dạng khi đi qua các mạch máu cực nhỏ. Nó được bao phủ bởi một màng bao gồm lipid và protein, thiếu nhân và chứa huyết sắc tố – một loại protein giàu chất sắt màu đỏ giúp liên kết dưỡng khí.
Hồng cầu là những tế bào có huyết sắc tố
Chức năng chính của hồng cầu
- Chức năng của hồng cầu và huyết sắc tố của nó là mang oxy từ phổi đến tất cả các mô của cơ thể. Đồng thời nó cũng mang carbon dioxide, một chất thải của quá trình trao đổi chất đến phổi để thải ra ngoài.
- Ngoài ra, hồng cầu còn có chức năng thực bào, trên bề mặt màng tế bào có peroxidase, enzym này là enzym tiêu biểu của lysosomal, có thể phát huy tác dụng tiêu diệt vi khuẩn giống như đại thực bào.
Bạch cầu, đặc điểm của bạch cầu
Bạch cầu là những tế bào máu không màu. Chúng không có màu vì không có huyết sắc tố. Bạch cầu chủ yếu đóng góp vào cơ chế miễn dịch và bảo vệ cơ thể.
Bạch cầu không phải là một nhóm tế bào đồng nhất và có thể được chia thành ba loại theo hình dạng, chức năng và nguồn gốc của chúng: bạch cầu hạt, bạch cầu đơn nhân và tế bào lympho. Bạch cầu hạt lại được chia thành bạch cầu ưa axit, bạch cầu ưa kiềm và bạch cầu trung tính
Chức năng chính của bạch cầu
Các tế bào bạch cầu có chức năng bảo vệ cơ thể, chúng là một thành phần chính của hệ thống miễn dịch của cơ thể.
- Bạch cầu trung tính có vai trò rất quan trọng trong miễn dịch không đặc hiệu của máu, là tuyến đầu bảo vệ cơ thể chống lại vi sinh vật gây bệnh, đặc biệt là sự xâm nhập của vi khuẩn. Chúng có hoạt tính thực bào mạnh, có thể nuốt vi khuẩn, tế bào máu lão hóa, phức hợp kháng nguyên-kháng thể và tế bào hoại tử.
- Bạch cầu ưa axit có vai trò hạn chế bạch cầu ái kiềm và tế bào mast trong các phản ứng quá mẫn tức thì. Nó cũng tham gia vào phản ứng miễn dịch với việc bị nhiễm ký sinh trùng, phản ứng dị ứng…
- Bạch cầu ái kiềm chứa các chất có tác dụng chống đông máu, có lợi trong việc giữ cho mạch máu không bị tắc nghẽn, để các tế bào đặc hiệu có thể thuận lợi đến vị trí xâm nhập của kháng nguyên và phát huy tác dụng.
- Bạch cầu đơn nhân hay đại thực bào đơn nhân có thể sản xuất và giải phóng nhiều yếu tố gây độc tế bào, chẳng hạn như interferon, yếu tố hoại tử khối u và interleukin, đồng thời tham gia vào quá trình điều hòa sự phát triển của các tế bào khác. Các đại thực bào đơn nhân cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra và điều chỉnh các phản ứng miễn dịch cụ thể.
- Tế bào lympho là một lớp tế bào miễn dịch lớn, tham gia chủ yếu vào quá trình miễn dịch đặc hiệu của cơ thể. Tế bào lympho được chia thành tế bào T và tế bào B theo quá trình và chức năng sinh trưởng và phát triển của tế bào.
Tiểu cầu và đặc điểm của tiểu cầu
Tiểu cầu, hoặc huyết khối, là những mảnh tế bào nhỏ, không màu trong máu của chúng ta, tạo thành cục máu đông và cầm máu hoặc ngăn ngừa chảy máu. Tiểu cầu được sinh ra trong tủy xương.
Tiểu cầu có chức năng cầm máu. Khi con người bị thương, các tiểu cầu trong cơ thể sẽ tụ lại với nhau tại vị trí vết thương để bịt kín mạch máu hở. Như vậy cơ thể sẽ không mất máu.
Vai trò của máu đối với cơ thể con người là gì?
Sau khi tìm hiểu về thành phần của máu như huyết tương là gì, hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu là gì, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu về vai trò của máu đối với cơ thể con người.
Máu là một mô liên kết chất lỏng
Máu là một mô liên kết lỏng bao gồm 55% huyết tương và 45% bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu. Vì những tế bào sống này lơ lửng trong huyết tương nên máu được gọi là mô liên kết lỏng chứ không chỉ là chất lỏng.
Vai trò cung cấp oxy tất cả tế bào trong cơ thể
Máu lấy oxy từ phổi và đưa nó đến các tế bào khác nhau của cơ thể. Chất thải carbon dioxide di chuyển từ máu đến phổi và được thở ra ngoài.
Vận chuyển hormone và chất dinh dưỡng cho cơ thể
- Các chất dinh dưỡng tiêu hóa, chẳng hạn như glucose, vitamin, khoáng chất và protein, được hấp thụ vào máu thông qua các mao mạch trong nhung mao lót ruột non.
- Các hormon do các tuyến nội tiết tiết ra cũng được vận chuyển đến các cơ quan và mô khác nhau qua máu.
- Vận chuyển chất thải đến thận và gan: Máu đi vào thận, nơi nó được lọc để loại bỏ chất thải nitơ ra khỏi huyết tương. Chất độc trong máu cũng được loại bỏ bởi gan.
Cân bằng nội môi, bảo vệ cơ thể
- Máu giúp duy trì nhiệt độ bên trong cơ thể luôn ổn định bằng cách hấp thụ hoặc giải phóng nhiệt.
- Máu đông tại nơi bị thương, giúp các mô có thời gian tự làm lành. Tiểu cầu có trong máu cùng với fibrin hình thành cục máu đông tại vị trí vết thương, giúp bịt kín vết thương hở, ngăn ngừa mất máu.
- Bảo vệ cơ thể chống lại mầm bệnh: Các tế bào bạch cầu của máu chống lại các tác nhân gây bệnh tật muốn xâm nhập vào cơ thể con người.
Có thể bạn quan tâm:
Bạch cầu là gì? Tổng quan về chức năng và các bệnh lý liên quan đến bạch cầu
Bài viết đã giới thiệu về các thành phần của máu như huyết tương là gì, hồng cầu là gì và cung cấp thêm những thông tin bổ ích về chức năng của máu. Hy vọng sau khi đọc xong bài viết bạn sẽ có thêm những kiến thức bổ ích về các vấn đề này.
