Hô hấp là quá trình vô cùng quan trọng đối với các loài sinh vật sống trên Trái Đất, bao gồm cả con người. Vậy thì hô hấp là gì? Quá trình này được diễn ra như thế nào ở động vật và thực vật? Cùng muahdangbambao.com đi khám phá những bí mật đằng sau vấn đề này nhé!
Hô hấp là gì?
Hô hấp được coi là một chuỗi phản ứng hóa học cho phép tất cả các thực thể sống có thể tự tổng hợp năng lượng cần thiết để duy trì sự sống. Đây là một quá trình sinh hóa, trong đó không khí sẽ di chuyển giữa môi trường bên ngoài với các mô và tế bào của loài.
Trong hô hấp sẽ diễn ra quá trình hít vào oxy và thở ra khí cacbonic. Có một thực thể sẽ thu nhận năng lượng thông qua việc oxy hóa các chất dinh dưỡng và từ đó giải phóng chất thải, nó cũng được gọi là quá trình trao đổi chất.
Hô hấp ở thực vật là gì?
Theo khái niệm hô hấp ở thực vật lớp 11 thì đây là quá trình lấy khí ôxi từ bên ngoài môi trường vào bên trong cơ thể và đào thải khí các-bô-níc ra ngoài. Cụ thể, đó là quá trình oxi hóa sinh học của của tế bào sống, trong đó các phân tử hữu cơ sẽ bị oxi hóa đến CO2 và H2O, đồng thời giúp giải phóng năng lượng và một phần năng lượng đó được tích luỹ bên trong ATP.
Hô hấp ở động vật là gì?
Theo khái niệm hô hấp ở động vật bài 17 sách Sinh học lớp 11 thì hô hấp ở động vật cũng là tập hợp những quá trình mà trong đó cơ thể sống sẽ lấy oxy từ bên ngoài vào để oxi hóa các chất này trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời thải ra khí CO. Tuy nhiên, hô hấp ở các loài động vật sẽ bao gồm các quá trình hô hấp ngoài, hô hấp trong cũng như vận chuyển khí giống như ở người.
Hô hấp ngoài là gì?
Hô hấp bên ngoài là một quá trình vật chất để có thể lấy khí oxy từ môi trường bên ngoài vào cơ thể và thải khí cacbonic từ cơ thể ra ngoài. Đây là một quá trình vô cùng quan trọng đối với sự sống vì nó sẽ cung cấp 1 lượng oxy cần thiết để lấy năng lượng từ thực phẩm thông qua hô hấp trong hoặc từ tế bào. Ngoài ra, nó còn giúp loại bỏ carbon dioxide, là chất thải xuất hiện trong quá trình hô hấp bên trong. Ngoài ra, hô hấp bên ngoài sẽ hỗ trợ loại bỏ lượng nước dư thừa ra khỏi cơ thể thông qua quá trình thở ra của chúng ta.
Có thể thấy, hô hấp ngoài bao gồm ba bước là hít vào, thở ra, thư giãn. Hít vào là quá trình chủ động còn thở ra là quá trình thụ động. Hơn nữa, nó còn có sự liên quan mật thiết đến hai giai đoạn được gọi là thông gió và trao đổi khí. Thông khí chính là sự di chuyển của không khí bên trong phổi, sự trao đổi khí xảy ra ở các phế nang của phổi.
Hô hấp trong là gì?
Hô hấp trong hay còn được gọi là hô hấp tế bào. Đây là quá trình để sản xuất năng lượng thông qua sự phân hủy các glucose. Do đó, nó được xảy ra trong các tế bào.
Hô hấp trong có thể là hô hấp hiếu khí hoặc cũng có thể là hô hấp kỵ khí. Hô hấp hiếu khí cần tới oxy vì nó là chất nhận các electron cuối cùng của giai đoạn hô hấp hiếu khí.
Còn hô hấp kị khí sẽ xảy ra khi thiếu oxy. Hô hấp hiếu khí tạo ra nhiều phân tử ATP hơn trong khi hô hấp kỵ khí thì lại tạo ra rất ít ATP. Hô hấp hiếu khí có ba giai đoạn chính và được diễn ra nối tiếp nhau bằng cách sử dụng những phẩm của giai đoạn trước. Đó là quá trình đường phân, chu trình Krebs và các chuỗi vận chuyển điện tử. Quá trình đường phân sẽ xảy ra trong tế bào chất của tế bào trong khi chu trình Krebs và chuỗi vận chuyển điện tử thì lại diễn ra bên trong ti thể.
Vào cuối của quá trình hiếu khí, nó sẽ tạo ra tổng cộng 38 phân tử ATP, có thể được cơ thể sử dụng cho hầu hết các hoạt động cần năng lượng. Hơn nữa, nó còn tạo ra carbon dioxide và nước giống như các sản phẩm phụ.
Xem thêm: Quang hợp là gì? Quang hợp thực vật diễn ra ở đâu?
Hô hấp sáng là gì?
Hô hấp sáng hay còn được gọi là quang hô hấp là quá trình hô hấp xảy ra bên ngoài ánh sáng (trong điều kiện cây bị thiếu CO2 và thừa O2 trong lá). Quá trình hô hấp sáng có thể được tóm tắt ngắn gọn như sau:
Hô hấp sáng không tạo ra các ATP và tiêu tốn tới 50% sản phẩm quang hợp, tuy nhiên hô hấp sáng lại có thể hình thành nên một vài axit amin như là serin, glyxin. Quá trình này thường được diễn ra ở các loài thực vật C3 và có sự tham gia đồng thời của cả 3 bào quan là lục lạp, perôxixôm và cuối cùng là ti thể.
Hô hấp sáng có lợi hay có hại?
Trên thực tế thì hô hấp sáng có thể làm sụt giảm tới 25% năng suất quang hợp của các loài thực vật C3 cũng như là Cacbonic. Tuy nhiên, một số nghiên cứu gần đây lại cho thấy, hô hấp sáng không hoàn toàn là “có hại” cho các cây trồng. Đồng thời, các nghiên cứu này cũng cho thấy rằng hô hấp sáng là quá trình cần thiết nhằm làm tăng trưởng hàm lượng nitrat có lợi trong đất.
Hô hấp tế bào là gì?
Hô hấp tế bào cũng được coi là một phản ứng sinh hóa vì nó có thể tạo ra nhiệt độ cũng như năng lượng cho tất cả các tế bào sống trong cơ thể sinh vật. Dạng hô hấp này được giải phóng từ những phân tử đường glucose, sinh ra từ quá trình đồng hóa hoặc là dị hóa. Hô hấp tế bào được diễn ra ở tế bào nhân thực và toàn bộ quá trình này được diễn ra chủ yếu trong ti thể.
Hô hấp tế bào sẽ phải trải qua hai con đường chính khác nhau, có con đường không cần oxy và có con đường thì vẫn cần đến oxy để tổng hợp. Nếu hô hấp ở dạng có oxy được biết đến với cái tên là hô hấp hiếu khí đã nói ở trên thì hô hấp ở dạng không có oxy sẽ được gọi là hô hấp kỵ khí. Các cuộc nghiên cứu cho thấy, việc hô hấp cần tới sử dụng oxy sẽ cho kết quả tạo ra nhiều năng lượng ATP hơn.
Hô hấp ở cây xanh là gì?
Hô hấp ở cây xanh chính là quá trình oxy hóa sinh học (dưới tác động của các enzim). Nguyên liệu hô hấp, đặc biệt là các glucose của tế bào sống, trong đó các phân tử hữu cơ bị oxy hóa tới CO2 và H2O, đồng thời là một phần năng lượng giải phóng ra được tích lũy ở dạng dễ sử dụng ATP – một trong những hợp chất nền móng của sự sống sẽ giữ vai trò chủ chốt ở hầu hết các quá trình chuyển hóa năng lượng trong mỗi hoạt động sống.
Phương trình tổng quát như sau: C6H12O6 + 6O2 => 6CO2 + 6H2O + Năng lượng (nhiệt + ATP). Vì vào ban đêm, cây hô hấp sẽ lấy O2 từ không khí trong phòng rồi thải ra rất nhiều khí CO2. Nếu chúng ta đóng cửa kín thì không khí trong phòng sẽ bị thiếu khí O2 và người đang ngủ có thể bị ngạt thở rất nguy hiểm.
Hệ hô hấp là gì?
Hệ hô hấp là một hệ cơ quan đóng vai trò quan trọng trong chức năng trao đổi không khí diễn ra trên toàn bộ cơ thể con người. Ở con người cũng như các loài thú khác các đặc điểm giải phẫu học các bộ phận của hệ hô hấp sẽ bao gồm ống dẫn khí phổi và hệ cơ hô hấp. Hệ hô hấp sẽ bao gồm những bộ phận như sau: Da, mang, mang phụ, một bộ phận trong tai, khí quản và phế quản, phổi, cơ hoành.
Nhịp hô hấp là gì?
Nhịp hô hấp được các nhà khoa học định nghĩa là số lần thở được hoàn thành trong vòng một phút. Thông thường, số lần thở của một người ở tuổi trưởng thành trong một phút là khoảng 10 đến 20 lần. Tuy nhiên, điều này được đề cập đến ở trạng thái không tập thể dục. Còn trong khi tập thể dục, số lần thở chắc chắn sẽ cao hơn rất nhiều so với khoảng 12 đến 20 lần.
Hô hấp có vai trò gì?
Đối với con người
Hô hấp đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với cơ thể sống của con người. Đó là quá trình cung cấp khí oxi cho các tế bào và loại CO2 độc hại ra khỏi cơ thể. Hoạt động hô hấp không chỉ cung cấp oxi vào trong cơ thể mà còn giúp oxi hóa các chất dinh dưỡng cũng như tạo năng lượng cho cơ thể sống.
Dựa vào sự hoạt động của lồng ngực cùng với sự tham gia của các cơ trong hệ hô hấp sẽ làm thay đổi thể tích của lồng ngực. Điều này đã giúp không khí trong phổi thường xuyên được đổi mới. Nhờ vậy mà sự hít vào, thở ra của con người cũng được diễn ra một cách dễ dàng.
Đối với thực vật
Không chỉ con người, động vật mà thực vật cũng cần đến hô hấp để có thể duy trì sự sống. Quá trình hô hấp ở thực vật là để phân huỷ các chất hữu cơ và giải phóng dần các năng lượng dưới dạng chủ yếu là ATP.
Năng lượng được tích lũy trong ATP sẽ được dùng để vận chuyển các vật chất trong cây, giúp sinh trưởng, tổng hợp các chất hữu cơ, sửa chữa lại những hư hại của tế bào,… Qua đó, chúng ta có thể có thể thấy được rằng hô hấp có vai trò cực kỳ quan trọng đối với đời sống của thực vật.
Hô hấp xảy ra ở bào quan nào?
- Ở giai đoạn đường phân thì hô hấp sẽ xảy ra ở bào tương.
- Trong chu trình Crep hô hấp xảy ra ở chất nền của ti thể.
- Ở chuỗi chuyền electron hô hấp thì hô hấp được diễn ra tại màng trong của ti thể.
Hô hấp gồm những giai đoạn chủ yếu nào?
Hô hấp sẽ bao gồm 3 giai đoạn chủ yếu như sau:
- + Sự thở: Quá trình trao đổi khí ở phổi với môi trường bên ngoài.
- + Trao đổi khí ở phổi: Đưa CO2 từ máu vào tế bào phổi và O2 từ tế bào phổi vào máu.
- + Trao đổi khí ở tế bào: Đưa O2 từ máu vào tế bào và CO2 từ tế bào vào máu.
*Ý nghĩa của hô hấp: Cung cấp oxi cho các tế bào để tạo ATP cho hoạt động sống của tế bào cũng như cơ thể, thải cacbonic độc hại ra khỏi cơ thể.
Hy vọng những thông tin bổ ích mà muahangdambao.com cung cấp trên đây đã có thể giúp bạn đọc hiểu thêm được hô hấp là gì cũng như quá trình diễn ra hô hấp ở các loài động, thực vật trên Trái Đất.
