Bạn đã từng nghe rất nhiều đến Tết Trùng Thập. Vậy Tết Trùng Thập là gì? Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày Tết này là gì? Nếu bạn cũng đang đi tìm lời giải đáp cho những thắc mắc này thì đừng bỏ qua bài viết dưới đây của chúng tôi nhé.
Tết Trùng Thập là gì?
Chắc chắn khi nghe đến các tên Tết Trùng Thập thì có thể các bạn sẽ cảm thấy rất xa lạ nhưng đây lại là một ngày Tết khá quen thuộc mà hầu như ai cũng biết.
Tết Trùng Thập hay còn có nhiều tên gọi khác là Tết Song thập, Tết thầy thuốc, Tết cơm mới hay theo tục lệ của Phật giáo thì được gọi là Tết Hạ Nguyên. Đây là một ngày lễ chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, mang màu sắc dân gian và tâm linh đậm nét.
Theo đó, Tết Trùng Thập sẽ được tổ chức vào ngày mồng 10 tháng 10 m lịch hàng năm (tuy nhiên có một số vùng lại tổ chức vào ngày 15/10 hoặc ngày 31/10 m lịch).
Nguồn gốc và ý nghĩa của Tết Trùng Thập
Mặc dù chỉ là 1 ngày những Tết Trùng Thập lại nhắc tới một dịp lễ với nhiều ý nghĩa khác nhau:
– Theo sách Dược lễ thì ngày 10 tháng 10 m lịch là Tết thầy thuốc. Bởi theo chia sẻ thì thời điểm này là thời điểm tốt nhất để thu hoạch các cây thuốc quý vì thời điểm này các loại cây đã hội tụ được đủ khí âm dương của tứ thời (Xuân – Hạ – Thu – Đông).
– Theo quan niệm của người dân tại các vùng nông thôn Việt Nam thì Tết Trùng Thập là ngày Tết mừng cơm mới.
Theo truyền thống thì một năm người nông dân sẽ thực hiện gieo trồng hai mùa vụ lúa. Mùa vụ thứ nhất diễn ra vào thời điểm lập xuân và vụ thứ hai diễn ra vào mùa hạ. Sau khi gieo cấy hơn ba tháng thì lúa chín và có thể gặt hái. Bởi vậy, vụ mùa thứ 2 thường được gặt vào thời điểm tháng 9 m lịch nên theo phong tục truyền thống thì vào ngày tháng 10 mọi người thường làm lễ để tưởng nhớ tới vị Tiên Nông (tiên ruộng đồng) và chúc mừng cho một vụ mùa bội thu.
Hoặc theo cách lý giải khác thì hàng năm cứ vào ngày 10-10 Thiên Đình sẽ cử thần Tam Thanh xuống nhân gian để thị sát sau đó về báo cáo với Ngọc Hoàng tình hình. Cho nên vào ngày này, người dân sẽ làm những mâm lễ từ những hạt gạo mới thu hoạch tế thần mong sẽ được Thần về tâu với ngọc Hoàng xin ban phúc lành, vụ mua sau thuận lợi, bội thu, ấm no.
Lúc này mọi người sẽ mang gạo mới ra để làm bánh dày, nấu chè kho… để dâng lên bàn thờ tổ tiên nhằm cảm tạ trời đất, thần linh và tổ tiên đã cho họ một vụ mùa bội thu.
– Đối với các ông Đồng, bà Cốt có khả năng đặc biệt thì ngày Trùng Thập là mà thần linh, ma quỷ, hồn người đã chết có thể mượn thể xác của mình để giao tiếp với người còn sống. Do vậy, đây là ngày lễ rất quan trọng và thường được làm cỗ bàn linh đình vừa là để cúng bãi cũng như để thiết đãi các đệ tử.
– Đối với Phật Giáo thì Tết Hạ Nguyên tuy không phải là một ngày lễ lớn như Lễ Thượng Nguyên nhưng ý nghĩa về tâm linh đối với các Phật tử Đây là ngày để việc thiện, tu tâm dưỡng tính. Đồng thời ý nghĩa Tết Hạ Nguyên ngày 15/10 âm lịch là cầu an cho người còn sống và cầu siêu cho người đã khuất. Nếu là người không phải là phật tử có thể làm lễ cúng ngày tết Hạ Nguyên tại gia để thể hiện lòng thành kính đối với ông bà, gia tiên và những người đã khuất trong gia đình.
Phong tục tập quán Tết lễ cơm mới ở một số vùng miền
– Ở khu vực Việt Bắc hay trên cao nguyên Tây Nguyên:
Tại khu vực Việt Bắc, Tây Nguyên là nơi có địa hình hiểm trở nên cuộc sống của nhân dân khổ cực vất vả vì vậy mà lương thực đối với họ là rất quan trọng. Vụ mùa có bội thụ hay không sẽ ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống của người dân nơi đây. Do vậy, lễ hội mừng lúa mới, cơm mới hàng năm thường được tổ chức rất long trọng; đây cũng là một phong tục lâu đời của đồng bào các dân tộc thiểu số sống ở vùng Việt Bắc và cao nguyên Tây Nguyên.
Ý nghĩa của ngày lễ này là tôn vinh hạt thóc của “Giàng” – vị linh thần của rừng núi bản cho dân làng. Vào ngày này người ta sẽ làm những mâm lễ để cúng trời đất, các vị thần sông, suối, núi, rừng và “Giàng” với mục đích cầu năm tới được mưa thuận gió hòa giúp cho mùa màng bội thu
Những dịp lễ như này người chủ gia đình sẽ mời bà con, họ hàng, bạn bè các buôn làng bên cạnh tới, sau khi kết thúc việc cúng thần, hồn lúa và tổ tiên thì mọi người sẽ tụ tập cùng nhau đánh chiêng, trống, ca hát, nhảy múa,…
Mỗi dẫn tốc sẽ có các nghi thức và cách thức ăn mừng cũng khác nhau. Cụ thể như:
+ Tộc người J’rai và Bahnar: thì lễ cơm mới thường diễn ra khá dài từ tháng 11 dương tới hết tháng Giêng năm sau.
+ Người Mạ: sẽ thực hiện giết trâu để mừng lễ cơm mới.
+ Người Ê đê: không tổ chức chung mà sẽ tổ chức riêng theo từng hộ gia đình. Người phụ nữ sẽ lo việc bếp núc, nấu nướng; còn những người đàn ông sẽ chuẩn bị heo, gà để giết thịt.
– Ở khu vực đồng bằng
Ở các vùng đồng bằng sông Hồng, sông Cửu Long thì Tết Trùng Thập được gọi là tết cơm mới. Cũng giống như người dân tộc thì ngày này ở khu vực đồng bằng cũng là lễ vui được mùa.
Tại các vùng quê, nông thôn Việt Nam vào những ngày này, các gia đình thường làm những loại bánh làm từ gạo (loại gạo vừa mới thu hoạch) như bánh bột lọc, bánh giầy, bánh dẻo,… ngoài ra còn có xôi chè… để cúng gia tiên, thần linh, thổ địa, và đem biếu những người thân thuộc. Ngoài ra, mọi người còn ra chùa làm lễ, cúng các vị thần linh, cảm tạ vì đã cho họ được một vụ mùa bội thu.
Sau khi thực hiện xong các nghi lễ thì các gia đình sẽ đem bánh đi biếu những người thân quen, bạn bè, hàng xóm.
Trên đây là những thông tin cụ thể về ngày lễ Trùng Thập mong rằng những chia sẻ trên đây sẽ giúp cho bạn đọc hiểu thêm rõ hơn về ngày lễ này. Các bạn hãy thường xuyên theo dõi chúng tôi để có thêm các thông tin hữu ích khác nhé!
