Thực vật có rất nhiều hình thức sinh sản đa dạng, phong phú. Và một trong những hình thức sinh sản phổ biến nhất hiện nay phải kể đến sinh sản sinh dưỡng. Vậy thì sinh sản sinh dưỡng là gì? Đặc điểm của chúng cụ thể ra sao? Mời bạn đọc dõi theo bài viết sau của muahangdambao.com để tìm được câu trả lời cho những thắc mắc trên!
Sinh sản sinh dưỡng là gì?
Sinh sản sinh dưỡng hay còn được gọi là nhân giống sinh dưỡng hay nhân giống sinh dưỡng hoặc nhân bản sinh dưỡng. Đây là bất kỳ hình thức sinh sản vô tính nào xảy ra ở các loại thực vật trong đó một cây mới sẽ được mọc từ một mảnh của cây bố mẹ hoặc phát triển từ một cấu trúc sinh sản vô cùng chuyên biệt. Sinh sản sinh dưỡng là cách nhân giống thực vật phổ biến nhất, đặc biệt là ở các loại hoa như là hoa hồng, hoa lan,…
Ví dụ về sinh sản sinh dưỡng
Trong tự nhiên
– Sinh sản bằng thân bò như là rau má, cây khoai lang,…
– Sinh sản bằng thân rễ như củ gừng, củ giềng,…
– Sinh sản bằng rễ của củ như là khoai tây, sắn,…
– Sinh sản bằng lá như cây bỏng.
=> Ý nghĩa của sinh sản sinh dưỡng tự nhiên là nhằm tạo ra được các cá thể mới từ những cá thể ban đầu.
Do con người
– Phương pháp giâm cành ở củ sắn, rau ngót,…
– Phương pháp chiết cành ở cây cam, bưởi,…
– Phương pháp ghép cành khi thực hiện ghép giữa bưởi và cam.
=> Ý nghĩa sinh sản sinh dưỡng do con người là để tạo ra được nhiều cây mới, rút ngắn được thời gian sinh trưởng và phát triển của cây đồng thời thu được năng suất cao và nhanh được thu hoạch hơn so với trước đây.
Xem thêm: Lục lạp là gì? Trong lục lạp pha sáng diễn ra ở đâu?
Có mấy hình thức sinh sản sinh dưỡng?
Hiện nay có 2 phương pháp chính gồm sinh sản sinh dưỡng tự nhiên cùng với sinh sản sinh dưỡng nhân tạo. Cụ thể như sau:
Hình thức sinh sản sinh dưỡng tự nhiên là gì?
Điều này chỉ xảy ra khi thực vật sinh trưởng và phát triển tự nhiên mà không có
bất cứ 1 sự sự can thiệp nào của con người. Việc nhân giống của sinh dưỡng tự nhiên có thể được thực hiện nhờ vào sự phát triển của các bộ phận quan trọng như rễ, thân, lá ở cây bố mẹ.
Do đó, cây mới có thể được mọc ra từ rễ, thân và lá của chính cây mẹ. Sau đây sẽ là một vài cách sinh sản sinh dưỡng tự nhiên gồm:
- Thân cây: Một phần thân cây từ cây bố và mẹ sẽ được cắm trực tiếp xuống nền đất. Từ đây, các chồi sẽ được hình thành ở các nút của thân cây đó.
- Rễ: Các cây mới được mọc ra từ các rễ phụ của cây bố mẹ, có những sự biến đổi sẽ được gọi là củ. Các chồi thường được hình thành ở phần gốc của thân cây.
- Lá: Lá của một số cây sau khi được tách ra khỏi cây mẹ thì sẽ phát triển thành 1 cây hoàn toàn mới.
- Bằng sự chia cắt cơ quan sinh dưỡng trên cơ thể mẹ: Hình thức sinh sản sinh dưỡng bằng sự chia cắt cơ quan sinh dưỡng mẹ thường phổ biến ở thực vật bậc thấp điển hình như là loài tảo, cơ thể đơn bào như là tảo lục Chlamydomonas.
- Bằng thân bò: Các loài thực vật thân bò sẽ có các mắt ở thân nơi giáp với đất thường hình thành nên khá bất định, tại đây chồi nách sẽ được mọc thành nhánh phát triển thẳng đứng lên trên; chồi mới sẽ được hình thành vẫn có khả năng sống độc lập mặc dù thân bò có thể bị cắt đứt hoặc bị chết.
Hình thức sinh sản sinh dưỡng nhân tạo là gì?
Đây là kiểu sinh sản sinh dưỡng do chính tay con người thực hiện trên đồng ruộng hoặc là tại các phòng thí nghiệm. Các kiểu sinh sản sinh dưỡng nhân tạo phổ biến nhất sẽ bao gồm:
- Cắt cành: Cụ thể trong đó thì một phần của cây, mà chính xác là thân hoặc lá sẽ được cắt và trồng vào trong đất. Những phần này đôi khi cũng được xử lý bằng các hormone để kích thích mạnh mẽ hơn sự phát triển của rễ. Cây mới sẽ được hình thành sau một khoảng thời gian cắt nhất định.
- Ghép cành: Trong trường hợp như thế này thì vết cắt từ một số cây khác sẽ được gắn vào thân của cây đang cắm dưới đất. Các mô của cây ghép sẽ trở nên tích hợp với các mô của cây rễ và phát triển giống như một cây đơn lẻ theo thời gian.
- Giâm cành: Giâm cành là một trong những hình thức sinh sản ở thực vật có nhiều ý nghĩa trong thực tiễn. Trong tự nhiên, trên các cơ thể của thực vật sở hữu nhiều phần khác nhau có khả năng tái sinh thành 1 cây mới. Dựa vào khả năng này mà người ta có thể ứng dụng chúng vào thực tiễn để có thể trồng cây một cách nhanh nhất. Khi cắt rời một bộ phận hay là một cơ quan nào đó trên cây rồi cắm xuống đất, chúng sẽ mọc thành rễ rồi hình thành nên cây mới khi gặp được điều kiện phát triển thuận lợi.
- Nuôi cấy mô: Trong đó thì các tế bào thực vật từ các bộ phận khác nhau của cây sẽ được nuôi cấy bên trong phòng thí nghiệm để phát triển thành một cây mới. Kỹ thuật này vô cùng hữu ích trong việc gia tăng số lượng các loài thực vật quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng không thể phát triển ở trong điều kiện tự nhiên khắc nghiệt.
Đặc điểm của sinh sản sinh dưỡng và sinh sản vô tính ở thực vật là gì?
– Sinh sản của thực vật chính là quá trình để tạo ra những cá thể mới nhằm bảo đảm sự phát triển liên tục của loài.
– Sinh sản vô tính được coi là hình thức sinh sản mà không có sự hợp nhất của giao tử đực cùng với giao tử cái, con cái sẽ giống nhau và giống với cây mẹ.
– Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật sẽ bao gồm:
+ Sinh sản bằng bào tử.
+ Sinh sản sinh dưỡng sẽ bằng thân củ hoặc thân rễ.
– Phương pháp nhân giống vô tính (hay còn gọi là sinh sản sinh dưỡng nhân tạo) đang được sử dụng rộng rãi trong sản xuất nông nghiệp như là: Ghép chồi (mắt), chiết cành, ghép cành, giâm cành, nuôi cấy tế bào và mô thực vật, trồng hom, trồng chồi,…
Xem thêm: Hô hấp là gì? Tìm hiểu quá trình hô hấp ở động – thực vật
Ưu và nhược điểm của phương pháp sinh sản sinh dưỡng ở thực vật
Dù là hình thức sinh sản như thế nào thì cũng đều có những ưu và nhược điểm của nó. Cụ thể như sau:
Ưu điểm
- Ưu điểm chính của phương pháp nhân giống sinh dưỡng này phải kể đến là cây mới sẽ chỉ chứa các đặc tính di truyền của cây bố hoặc là mẹ.
- Có thể giúp duy trì phương diện chất lượng và hương vị nhất quán trong các loại sản phẩm được làm từ thực vật hoặc cây trồng.
- Với nhân giống sinh dưỡng thì thực vật cũng bỏ qua giai đoạn cây con chưa trưởng thành và vì vậy nó sẽ đến giai đoạn trưởng thành sớm hơn.
Nhược điểm
- Làm giảm khả năng ảnh hưởng của chúng đến đa dạng sinh học của một loài.
- Các cây do sinh sản sinh dưỡng mới rất dễ bị nhiễm bệnh nếu cây bố mẹ đã bị nhiễm một số bệnh từ trước đó.
Cây rau má sinh sản sinh dưỡng bằng gì?
Theo nghiên cứu, cây rau má khi bò trên đất ẩm thì ở mỗi mấu của thân cây sẽ xuất hiện rễ phụ và 1 chùm lá mới cho nên khi tách ra có thể trở thành một cây mới hoàn toàn. Như vậy, hình thức sinh sản sinh dưỡng của rau má chính là bằng thân bò.
Hy vọng rằng những thông tin mà chúng tôi mới cung cấp trong bài viết trên đây đã có thể giúp ích cho bạn đọc và hiểu được sinh học sinh sản sinh dưỡng tự nhiên ở các loài thực vật.
